وکیل کیفری

وکیل کیفری: وكالت از مهم ترین نهادهای است كه در فرآیند تحققِ عدالت می تواند نقش سازنده ای باشد.

حضورِ وكیل در محاكماتِ قضایی سبب تسهیلِ كشفِ حقیقت و پیشگیری از اجحاف و نقضِ حقوقِ شهروندان تا حد قابل توجهی خواهد شد.

وکیل یکی از اصلی ترین کارگزاران عدالت کیفری است، که می تواند به شکل های محتلف در گستره عدالت کیفری تاثیرگذار باشد.

داشتن وكیل، در كلیه مراحل رسیدگی و در كلیه دعاوی، اعم از كیفری و مدنی، به عنوانِ حقِ افراد در جهتِ اجرایِ عدالت محسوب می شود.

بزه کار و بزه دیده، کنشگران اصلی دعوای کیفری اند که در سراسر فرآیند کیفری به دنبال اثبات ادعاهای خود میباشند. این دو کنشگر در همه این مراحل در برابر یکدیگر قرار دارند و پیوسته در راستای کنارگذاری ادعای طرف مقابل در تلاش هستند. با این وجود،، بزه کار و بزه دیده عمدتاً در نداشتن تخصص حقوقی مثل یکدیگر هستند به همین سبب سیاست گذاران جنایی با پیروی از آموزه های حقوق بشری جرم شناسانه و بزه دیده شناسانه حق این دو کنشگر در بهره مندی از وکیل، در سراسر فرآیند کیفری را به رسمیت شناخته اند، تا در پرتو آن شاکیان بزه دیدگان، متهمان ،مجرمان بتوانند از حقوق خود در پهنه عدالت کیفری دفاع نمایند.

حضور وکیل در قلمرو عدالت کیفری آن چنان پر اهمیت است که سیاست گذاران جنایی بین المللی و ملی، حق برخورداری از وکیل را در شمار حقوق بنیادین متهم ، بزه کار و بزه دیده قرارداده اند. در پهنه سیاست جنایی ملی نیز اصل سی و پنجم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۱۳۵۸ شاخص ترین و بنیادی ترین مبنای این حق است، که در راستای آن حتی دولت ملزم شده امکانات مناسب را به منظور دسترسی همگان به این حق فراهم نماید.

وکیل کیفری کیست؟

در امور کیفری افراد می توانند اقدام به گرفتن وکیل متخصص کیفری نمایند و حق داشتن وکیل جزایی یک امر الزامی است. لازم بذکر است که  در محاکم کیفری یک پرونده هائی مانند تجاوز به عنف، هر یک از طرفین میتوانند مستنداً به ماده 385 قانون آیین دادرسی کیفری حداکثر سه وکیل کیفری انتخاب نمایند.

در امور کیفری وکیل متهم نقشی بیش از یک مشاور حقوقی برای ارائه اطلاعات از مفاد قوانین و فرآیند دادرسی دارد. در واقع وکیل برای متهم به ویژه متهمی که در اثر صدور یکی از قرارهای تأمین ارتباط او با دیگران قطع شده و در بازداشت به سر میبرد، یک حمایت روحی قوی به شمار میرود این حمایت روحی هنگامی به درستی شکل میگیرد و تأثیرگذار میشود که وکیل از نظر اخلاقی مورد اعتماد موکل بوده و آزادانه توسط او انتخاب شده باشد. این آزادی، مبین «حــق بـر انتخاب وکیل» است که این حق نیز خود از آثار و لوازم اصل مهمتری به نام حق برخورداری از وکیل محسوب میشود.

اسناد و مقررات متعدد بین المللی بر حق استفاده متهم از معاضدت وکیل دادگستری در طول دادرسی تأکید و تصریح دارد که هر شخص بازداشت شده حق دارد از یک وکیل قانونی برخوردار گردد اصل یک از مجموعه اصول اساسی در نقش وکلا مقرر میدارد: همه انسانها حق دارند به انتخاب خود وکیلی برگزینند تا از حقوق آنها حمایت و در تمام مراحل دادرسی کیفری از آنها دفاع کند.

قانونگذار به منظور آشنایی متهمین به حق برخورداری از وکیل و تأمین ضمانت های اجرایی لازم در ماده ۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ اشعار میدارد: متهم باید در اسرع وقت از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه و از حق دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهره مند شود. ماده ۶ این قانون نیز مقرر میدارد : متهم، بزه دیده، شاهد و سایر افراد ذیربط باید از حقوق خود در فرایند دادرسی آگاه شوند و ساز و کارهای رعایت و تضمین این حقوق فراهم شود.

همچنین وفق ماده ۷ قانون مذکور در تمام مراحل دادرسی کیفری رعایت حقوق شهروندی مقرر در قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب 15/2/1383 از سوی تمام مقامات قضایی، ضابطان دادگستری و سایر اشخاصی که در فرایند دادرسی مداخله دارند الزامی است، متخلفان علاوه بر جبران خسارت وارده به مجازات مقرر در ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی تعزیرات و مجازات های بازدارنده مصوب (3/2/1357 )محکوم میشوند، مگر آنکه در سایر قوانین مجازات های شدیدتری مقرر شده باشد. همچنین به تبع آن مطابق ماده ۵۲ این قانون: هر گاه متهم تحت نظر قرار گرفت ضابطان دادگستری مکلفند حقوق مندرج در این قانون در مورد شخص تحت نظر را به متهم تفهیم و به صورت مکتوب در اختیار وی قرار دهند و رسید دریافت و ضمیمه پرونده کنند.

خوشبختانه قانونگذار در راستای ترافعی کردن هر چه بیشتر دادرسی ها و رعایت حفظ حقوق طرفین دعوی احکام مذکور را وضع کرده است. بی تردید حضور وکیل مدافع در فرایند دادرسی کیفری و تحقق دادرسی عادلانه میتواند تأمین کننده منظور قانونگذار در جلوگیری از تطویل فرایند دادرسی کیفری از طریق روشن نمودن حدود اتهام، کیفیت ادله و نیز ایجاد فضای تحصیل دلیل در مورد ادله بالقوه برای مقام قضایی، در راستای یافتن حقیقت و آگاهی آحاد مردم و حتی مقام تحقیق از حقوق اشخاص در جامعه میباشد.

حق متهم از برخورداری وکیل مدافع در مرحله تحقیقات مقدماتی

یکی از مراحل مهم و سرنوشت ساز دعوای عمومی مرحله تحقیقات مقدماتی است. علت اهمیت این مرحله، این است که از نظر زمانی معمولاً مدت زیادی از تاریخ وقوع جرم تا انجام تحقیقات نگذشته و دلایل و آثار جرم از بین نرفته است ، شهود احتمالی هنوز مشاهدات خود را به خاطر دارند و این احتمال وجود دارد که متهم هنوز متواری نشده یا برای رهایی از مجازات با شرکاء و معاونین خود دست به تبانی نزده باشد. بدین ترتیب تحقیقاتی که در این هنگام صورت میگیرد تأثیر زیادی در حفظ و جمع آوری دلایل و تشکیل پرونده ای کامل و آماده برای رسیدگی در دادگاه داشته.

هدف از مرحله تحقیقات مقدماتی نیز اظهار نظر درباره دلایل اتهام و آماده کردن پرونده برای مرحله دادرسی است. در واقع حضور وکیل کیفری در دفاع از اتهام انتسابی به متهم در این مرحله از رسیدگی امری لازم و ضروری است. اگر متهم از مشورت با یک متخصص حقوقی محروم باشد چون به آثار و تبعات اظهارات خویش واقف نیست، به راحتی در مقابل مقام تحقیق که مسلط به قوانین حقوقی است اظهاراتی را بیان میکند که ممکن است در آینده علیه او مورد استفاده قرار گرفته و در سرنوشت قضایی وی تأثیر مهمی داشته باشد.

وکیل کیفری رایگان (وکیل تسخیری)

وکالت تسخیری وکالتی است که از طرف دادگاه در امور کیفری برای دفاع از متهم به وکلا ارجاع می شود.

وکالت تسخیری، وکالتی است که از متهم به عمل می آید، یعنی به شاکی در پرونده های کیفری وکیل تسخیری تعلق نمی گیرد و در صورت استطاعت مالی، شاکی نمی تواند درخواست وکیل تسخیری داشته باشد تا از حق وی دفاع نماید. اما برای متهم امکان تعیین وکیل تسخیری وجود دارد.

مرجع تعیین وکیل تسخیری دادگاهی است که به پرونده رسیدگی می کند، در همان محکمه ای که متهم محاکمه می شود قاضی همان محکمه به تقاضای متهم برای وی به انتخاب خود وکیل تعیین می کند،و انتخاب وکیل جزو اختیارات قاضی دادگاه است.

نحوه طرح شکایت کیفری

شکایت کیفری، ابزاری است که قانون گذار، برای شاکی و بزه دیده یک جرم (اعم از قابل گذشت یا غیر قابل گذشت)، پیش بینی کرده تا به واسطه طرح آن، جرم و مرتکب آن، توسط مقام صالح، مورد تعقیب و رسیدگی قرار گیرند و بدین ترتیب، محکمه، با صدور حکم شایسته، مجرم را به سزای عمل خود برساند و بسته به نوع جرم، دستور جبران حقوق تضییع شده شاکی یا بزه دیده را صادر نماید.

با توجه به اینکه پرونده های کیفری از اهمیت و پیچیدگی بسیاری برخوردار هستند، نیاز به وکیل و مشاور حرفه ای دارید تا در این زمینه با توجه به تجربه خود در پرونده های کیفری شما را به درستی راهنمایی نمایند، گروه وکلای نیک اندیشان داته از این تجربه برخوردار بوده و قادر به اخذ و احیای حقوق شما است.