-شرکت های تجاری: هنگامی که تعدادی از افراد در کنار یکدیگر جمع می شوند تا فعالیت خاصی انجام دهند، (به طور مثال فعالیت‌های تجاری و فرهنگی)، این اجتماع افراد، شرکت را تشکیل می‌دهند.
ایجاد شرکت به معنای شریک شدن در کاری است یعنی شرکا با کمک یکدیگر کاری را انجام داده و سود و زیان حاصل از آن را بر طبق قرارداد شرکت بین خودشان تقسیم می کنند.
تاجر، یا شخص حقوقی است یا شخص حقیقی،اگر شخص حقوقی باشد به آن شرکت تجاری می گویند.
شرکت تجاری را می توان اینگونه تعریف کرد:
مشارکت و اجتماع حقوق دو یا چند شریک در یکی از قالب های پیش بینی شده در قوانین تجاری. قوانین جاری و یا شرکت تجاری را می توان اینگونه معرفی کرد که قراردادی است میان دو یا چند شخص که بنا بر آن هر کدام از شرکاء آورده ای با خود به شرکت می آورد،با این توصیف که ملکیت هر شریک نسبت به آورده اش منحل شود و آورده ها به مالکیت شخص حقوقی شرکت درآید و سود و زیان به نسبت مقرّری بین ایشان تقسیم شود.
شرکتی است با دو مشخصه اصلی؛الف(سرمایه آن به قطعات برابر به نام سهام توزیع می شود). ب(دیگری اینکه وظیفه سهام داران در ازاء بدهی های شرکت،محدود به مبلغ اسمی سهام آن هاست.)
الف)شرکت سهامی عام:شرکتی که بخشی از سرمایه اوّلیه آن توسط موسّسین مهیا می شود و بخش دیگری باید به عرضه عمومی گذاشته شود تا به واسطه اشخاصی که تمایل داشته باشند،تامین شود.
ب)شرکت سهامی خاص:شرکتی است که تمام سرمایه اولیه آن توسط موسّسین تامین می شود.
شرکتی است بین دو یا چند شریک،به منظور امور تجارتی که در آن وظیفه هر کدام از شرکا به مقدار سرمایه ای است که وارد شرکت کرده است،اما سرمایه شرکاء برخلاف شرکت سهامی به قطعات سهام قسمت نمی شود.
شرکتی است بین دو یا چند شریک،به منظور امور تجارتی که در آن،چنانچه دارایی شرکت در زمان انحلال برای تأدیه تمام قروض کفایت نکند،هر یک از شرکا مسئول پرداخت کلیه دیون است و سرمایه ی شرکا نیز برخلاف شرکت سهامی به قطعات سهم تقسیم نمی شود..
این نوع شرکت‌ها با حداقل دو نفر برای انجام امور تجاری ایجاد می شوند. شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که بین یک یا چند شریک متعهد از یک سو و یک یا چند شریک با مسئولیت محدود از سوی دیگر،به قصد امور تجارتی که در آن،در صورتی که دارایی شرکت در زمان انحلال برای تأدیه دیون کافی نباشد،هر شریک ضامن مسئول تأدیه کلیه ی دیون است.اما مسئولیت شرکا با مسئولیت محدود،فقط به میزان سرمایه ای است که به شرکت آورده اند.
یک نوع دیگر از انواع شرکتهای تجاری، شرکت مختلط سهامی می‌باشد .این شرکت بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند شریک ضامن به وجود می آید. از این رو در شرکتهای مختلط سهامي دو نوع شریک سهامی و ضامن وجود دارد که نسبت به شرکای ضامن ضوابط شرکتهای تضامنی و نسبت به شرکای سهامی ضوابط شرکتهای سهامی اجرا می شود. شرکای سهامی، به میزان سرمایه خود در شرکت مسئولیت دارند. ولی شرکای ضامن موظف به پرداخت کلیه بدهی های شرکت می باشند.
شرکت نسبی با حداقل دو نفر برای انجام امور تجاری تشکیل می شود. مسئولیت هر یک از اعضا به مقدار سرمایه ای است که وارد شرکت کرده است. یعنی اگربدهی شرکت بیش از دارایی باشد، بنابراین هر یک از شرکا به اندازه سرمایه خود نسبت به تأدیه باقیمانده بدهی مسئولیت دارند.
شرکت تعاونی،شرکتی است تشکیل شده از اشخاص حقیقی ویا حقوقی که به منظور برطرف کردن نیازمندی های مشترک و توسعه موقعیت اقتصادی و اجتماعی شرکاءاز طریق خودیاری و کمک دوسویه و همکاری آنان و ترغیب به پس انداز تشکیل می شود.
در شرکت تعاونی،مقصود شرکای شرکت از تأسیس آن،مشارکت برای تحصیل کالا و خدمات با قیمتی ارزان و حذف کردن واسطه ها بین تولیدکننده و مصرف کننده است،به بیانی دیگر،اشخاص از ایجاد شرکت تعاونی،به دنبال حصول منفعت و سودآوری برای اعضاء نیستند،بلکه به دنبال همکاری و تعاون در جهت کاهش هزینه ها و پیشگری از مضرات احتمالی اند.
1. شرکت های با مسئولیت محدود،تضامنی و نسبی: مطابق مواد185،118،96 قانون تجارت، هنگامی تشکیل می شوند که تمام سرمایه ی نقدی تأدیه و سهم الشرکه غیرنقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد.
2. شرکت های مختلط سهامی و مختلط غیرسهامی: در این خصوص در قانون حکم خاصی بیان نشده است.به نظر می رسد بتوان با وحدت ملاک بیان داشت که در این نوع شرکت ها نیز زمان تشکیل شرکت همان زمانی است که تمام سرمایه ی نقدی تأدیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد .
3. شرکت های سهامی عام وسهامی خاص: زمانی تشکیل می شوند که مجمع عمومی مؤسسین تشکیل شود و احراز شود که کلیه سهام شرکت پذیره نویسی شده و مبالغ لازم تأدیه شده است و اساسنامه شرکت تایید شود و اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت انتخاب شوند و کتباً قبول سمت کنند.
4. شرکت تعاونی: وقتی تشکیل می شود که حداقل⅓ سرمایه آن تأدیه و اگر به شیوه غیرنقدی باشد،تمام سهم الشرکه غیرنقدی،تقویم و تسلیم شده باشد.
برای آشنایی بیشتر با جایگاه شخصیت حقوقی شرکت های تجاری به بررسی انواع اشخاص حقوقی می پردازیم.
1. اشخاص حقوقی عمومی: آن دسته از اشخاص حقوقی که موضوع حقوق عمومی اند:مانند شهرداری،دولت،سازمانهای دولتی و….. .
2. اشخاص حقوقی خصوصی: آن دسته از اشخاص حقوقی که موضوع حقوق خصوصی اند: مانند شرکت های تجاری،مؤسسات آموزشی و سازمانهای مردم نهاد.
(توضیح بیشتر در بلاگ)
به موجب ماده 571 قانون مدنی:شرکت عبارت است از اِجتماع حقوق مالکینِ متعددّ در شیءِ واحدِ بِه نَحوِ اِشاعِه.
1. شرکت تجاری دارای شخصیت حقوقی است،اما شرکت مدنی معمولاً از شخصیت حقوقی برخوردار نیست.
2. شخصیت حقوقی شرکت تجاری متمایز از شخصیت شرکای آن است.
3. شرکت تجاری به دلیل اینکه دارای شخصیت حقوقی است می تواند صاحب حق و تکلیف شود،اما شرکت مدنی نمی تواند.
4. شرکت مدنی یک عقد جایز است که هر گاه اشخاص بخواهند می توانند ابطال کنند.اگر شرکت مدنی باشد و بخواهند علیه کسی شکایت کنند همه شرکاء باید حضور داشته باشند و شکایت مطرح کنند،اما در
شرکتهای بازرگانی و تجاری، مدیر عامل یا یل حضور می یابند. اگر شرکتهای مدنی قصد داشته باشند که وکیل معرفی کنند،همه شرکاء باید وکالت نامه را امضاء کرده باشند.
یا به موجب قانون ایجاد شده اند،مانند شرکت ملی نفت،شرکت راه آهن،همچنین هر شرکتی که بیش از پنجاه درصد سهام آن وابسته به دولت باشد شرکت دولتی می باشد.گاهی شرکتهای دولتی به علت مصادره اموال شرکتهای خصوصی به نفع دولت نیز به وجود می آیند.
این شرکت ها پیرو قانون خاص خود بوده و تابع قانون تجارت نیستند مگر در مسئله ای که در قانون خاص خودشان حکمی بیان نشده باشد.
بنابراین اگر در رابطه با شرکتهای دولتی دعوای طرح شود باید قوانین خاص آنها بررسی شود نه قانون تجارت،مگر اینکه در اساسنامه مطلبی باشد که حکم آن ذکر نشده باشد که در این صورت به قانون تجارت مراجعه می شود.
شرکت تجاری نسبت به شرکت مدنی و یا فعالیت تجاری انفرادی دارای فوایدی است:
1.فعالیت در قالب شرکت باعث کسب اعتبار و شهرت تجاری می شود.
2.فعالیت در قالب شرکت سبب فراهم آوردن سرمایه ها و دانش های فنی و ایجاد یک سرمایه عمده و دانش فنی قابل توجه می شود.
3.فعالیت در قالب شرکت سبب دستیابی به سود بیشتر و توزیع زیان ها بین چند شریک و کاستن بار خطرات سرمایه گذاری(ریسک)می شود.
4.اداره شرکت تجاری آسان تر از اداره شرکت مدنی است،به این دلیل که تصمیمات در شرکت تجاری علی الاصول به اکثریت آرا،اتخاذ می شود،اما تصمیمات در شرکت مدنی،علی الاصول به اتفاق آراء.
هیأتی از بین سهام داران شرکت سهامی انتخاب می شود، که وظیفه اداره شرکت را برعهده دارد و از ویژگی های زیر برخوردار است:
1. رابطه مدیریتی مدیران با شرکت،پیرو قرارداد کار و مشمول قانون کار نیست،بلکه نوعی توافق راجع به مدیریت بر رابطه طرفین حاکم است.
2. در دو شرکت تعاونی و سهامی(اعم از عام و خاص)،قانون گذار هم نهاد هیأت مدیره و هم مدیر عامل را پیش بینی کرده است.
3. اگر در بحث شرکت های سهامی از عبارت مدیران به طور مطلق استفاده کنیم،منظور اعضای هیأت مدیره است،نه مدیر عامل.
4. مدیران باید به میزانی که اساسنامه شرکت،به عنوان سهام وثیقه تعیین کرده،دارای سهام باشند،یا حداکثر ظرف مدت یک ماه،تعداد سهام لازم را به عنوان سهام وثیقه تهیه و به صندوق شرکت بسپارند والا مستعفی محسوب می شوند.سهام مذکور بابت تعهدات مدیران در برابر شرکت یا خساراتی که به واسطه تقصیرات آن ها متوجه شرکت می شود،به عنوان وثیقه در نزد شرکت می ماند.
1. دعوت از جلسات هیأت مدیره
2. اداره جلسات هیأت مدیره
3. دعوت از مجامع عمومی در مواردی که هیأت مدیره مکلف به دعوت آنها است
4. ریاست و اداره مجامع عمومی
1. حداقل تعداد مدیران در شرکت سهامی عام،5 شخص،اعم از حقیقی و حقوقی است.
2. قانون در مورد حداقل تعداد مدیران در شرکت سهامی خاص ساکت است،اما بنا بر نظر اقوی تعداد آنان حداقل 3 شخص است.
3. تعداد اعضای هیأت مدیره از حیث حداکثر با محدودیت خاصی مواجه نیست.
4. اگر چه معمولاً تعداد مدیران فرد است،اما الزامی قانونی در این خصوص وجود ندارد،بنابراین تعداد مدیران زوج هم می تواند باشد.
منظور،اموری است که به موجب مواد قانونی،در صلاحیت هیأت مدیره است،حال یا هیأت مدیره مکلف به انجام آنهاست یا آنکه تکلیفی متوجه هیأت مدیره نیست،اما اختیار انجام آنها را دارد.
1. صلاحیت عمومی هیأت مدیره
2. اداره امور شرکت
3. انجام هر اقدامی که در صلاحیت خاص انجمن های عمومی نباشد
اشخاصی که نمی توانند به عنوان عضو هیأت مدیره منصوب شوند:
1. محجورین
2. کسانی که حکم ورشکستگی آنها صادر شده است تا زمانی که اعاده اعتبار تجاری حاصل ننموده اند.
3. کسانی که به علت ارتکاب جنایت یا یکی از جرائم سرقت،خیانت در امانت،کلاهبرداری،جرائمی که به موجب قانون در حکم خیانت در امانت یا کلاهبرداری شناخته شده است،به موجب حکم قطعی از حقوق اجتماعی،کلاً یا بعضاً محروم شده باشند.(این اشخاص فقط درمدت محرومیت از حقوق اجتماعی نمی توانند به عضویت هیأت مدیره انتخاب شوند).
4. عضویت در هیأت مدیره یا مدیریت عامل شرکت های خصوصی،به جز شرکت های تعاونی ادارات و مؤسسات برای رئیس جمهور،معاونان او،وزیران و کارمندان دولت ممنوع گردیده است.(این قاعده ویژه شرکت سهامی نیست،بلکه در سایر شرکت های تجاری جاری است).
1.خارجیان اجازه تشکلی شرکت در ایران را ندارند.
2.شرکت هایی که در خارج تشکیل شده اند،می توانند در ایران شعبه یا نمایندگی داشته باشند.
3.خارجیان در صورتی می توانند سهام شرکت های ایرانی را تحصیل کنند که سهام تحصیل شده توسط ایشان،در حد کمتر از پنجاه درصد سهام شرکت باشد،مشروط بر آنکه در اساسنامه شرکت و موافقتنامه های
فی مابین، قدرت تصمیم گیری مدیران و سهام داران ایرانی در مجامع عمومی محدود نگردیده، بلکه تَفَوّق و برتری سهام داران بر سهام خارجی به نحو بارزی مشهود و پیش بینی شده باشد.
اگر به دلیل عدم رعایت شرایط تشکیل شرکت تجاری،شرکت باطل باشد،در این صورت:
ماده 271 قانون تجارت در این خصوص بیان می کند:
(در صورتی که قبل از صدور حکم بطلان شرکت یا بطلان عملیات یا تصمیمات آن،در مرحله بدوی موجبات بطلان مرتفع شده باشد،دادگاه قرار سقوط دعوای بطلان را صادر خواهد کرد.)
1.قراردادهای صورت گرفته توسط شرکت،باطل است و اشخاص ثالث،جهت جبران خسارت ناشی از بطلان این قراردها،فقط می توانند به شرکای مقصری که بطلان،نتیجه عمل آن ها است،مراجعه کنند.
2.اگر به واسطه بطلان شرکت،خسارتی به شرکا وارد شود،شرکایی که بطلان نتیجه عمل آن هاست،در برابر سایر شرکا مسئول اند.
اگر به واسطه بطلان شرکت،خسارتی به شرکا وارد شود،شرکایی که بطلان نتیجه عمل آنهاست،در برابر سایر شرکا مسئول اند.
-انحلال شرکت های تجاری:موارد انحلال شرکت های تجاری که در قانون ذکر شده است،آمره است و خلاف آنها نمی توان در اساسنامه یا تصمیمات مجمع عمومی مقرّر کرد،مگر در صورتی که قانون در مواردی این اجازه را داده باشد.
1.مسئولیت مدنی: شرکت های تجاری و سایر اشخاص حقوقی می توانند مانند اشخاص حقیقی،دارای مسئولیت مدنی باشند.مسئولیت مدنی شرکت های تجاری پیرو قواعد عام مسئولیت مدنی است.
2.مسئولیت کیفری: مسئولیت کیفری شرکت های تجاری در موارد خاصی در قانون تصریح شده است،مانند ماده 220 قانون تجارت،که شرکت مختلف را در مواردی به جزای نقدی محکوم می کند.نکته قابل توجه این است که مسئولیت کیفری خود شرکت و مسئولیت کیفری مدیران و رؤسای آن،دو عنوان جداگانه است.
در صورتی مسئولیت کیفری متوجه خود شرکت است که مجازات متوجه خود شرکت باشد.بدیهی است که برخی مجازات ها مانند شلاق و حبس نسبت به اشخاص حقوقی قابل اعمال نیست و اگر اعمال شود نسبت به اعضای حقیقی شرکت ها مانند مدیران ممکن است اعمال گردند.
ضابطین دادگستری مامورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات قوه قضائیه (مقام قضائی) برای کشف جرم، ...
شفعه در لغت به معنای ضمیمه کردن است و فردی که از این حق برخوردار است با منظم کردن حصه ی فروخ...
یکی از مهم ترین روابط حقوقی بین پزشک و بیمار این است که پزشک باید در قبال معالجه بیمار از تم...
قذف به معنای دادن نسبت ناروای زنا یا لواط به دیگری است، هرچند مرده باشد و شباهت بسیاری به تو...
پیش از ورود به بحث، لازم است در خصوص عقد ضمان کلیاتی را بیان کنم و به اثر ضمان بین ضامن و مض...
هر فردی حق دارد شغلی را که به آن علاقمند است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست ...
نظرات کاربران