تفاوت خسارت و غرامت

تفاوت میان خسارت و غرامت چیست؟

تعریف خسارت

خسارت به معنی زیان است. وارد کردن خسارت به اموال و دارایی های مردم موجب ضمان است و خسارت زننده وظیفه دارد آن را جبران کند.

در صورتی که شخصی با مالی که زکات به آن تعلق گرفته، پیش از پرداخت زکات، تجارت نماید و سودی به دست آورد، فقرا نیز به نسبت سهم خود در سود شریک خواهتد بود؛ اما چنانچه خسارت ببیند، از سهم فقرا کم نمی‌شود و خسارت فقط متوجه مالک می شود.

انواع خسارت

خسارت های مادی: مقصود خسارت هایی می باشد كه به اموال و دارایی های مردم وارد می شود. مانند خراب شدن خانه، تصادف با وسیله نقلیه و …

این خسارت ها موجب وارد شدن زیان مادی به صاحب آن وسیله می شود و با پول قابل جبران خواهد بود.

خسارت های جانی و بدنی: خسارت هایی كه به بدن و جسم افراد وارد می شود را خسارت جانی و بدنی می گویند. مثلاً چنانچه در تصادفی، شخصی دست خود را از دست بدهد یا دچار قطع نخاع شود یا هر گونه آسیبی به وی وارد شود، تمامی این آسیب ها، زیان های بدنی و جسمی هستند. یا اگر کسی در اثر مصرف داروی تقلبی، بیمار شود، فوت و مرگ آن شخص هم گونه ای خسارت جانی است و فرد مقصر باید این زیان را جبران نماید.

خسارت های معنوی (حیثیتی): بعضی از زیان ها و خسارت ها به آبرو و حیثیت افراد مرتبط می باشند. به عنوان مثال چنانچه شخصی به یك فرد بی گناه، تهمت دزدی و یا زنا یا كلاهبرداری یا هر جرم دیگری را بزند، به آبروی آن شخص خدشه وارد كرده است كه چنین خسارتی نیز بایستی جبران گردد.

دادخواست مطالبه خسارت

قانون برای امور گوناگونی که موجب وارد شدن لطمه به جان یا مال افراد دیگر شود، مجازات تعیین کرده است.

هنگامی که فردی عمداً یا سهواً و یا به دلیل بی احتیاطی کاری را انجام دهد که موجب ضرر رسیدن به افراد دیگر شود، این ضرر می تواند به سلامتی، مال، آزادی، حیثیت یا شهرت یا هر حق دیگری وارد شود.

زیان و ضرر به افراد به هر شکلی که باشد، مشمول قانون مطالبه خسارت می گردد که باید به موجب قانون، حکم آن اجرا شود، این حکم به جهت اجرای حقیقی باعث اعاده حق گردیده و خواهان حکم دادخواهی خود را از راه قانون اعلام نموده و حق مورد نظر را از خوانده دریافت می کند.

در هر صورت هر ضرری که وجهه مادی و یا معنوی داشته باشد، مطالبه خسارت را به دنبال خواهد داشت و فرآیند قانونی آن بایستی شکل گیرد. مسئولیت جبران خسارت ایجاد شده بر عهده ی خوانده است و مسئولیت یا تعهد آن بر او حاکم می باشد، با این شرایط خوانده باید مطالبه و حق خواهان را به طور کامل بپردازد.

غرامت

غرامت، مبلغی می باشد که یک طرف قرارداد که مقصر است، به دنبال یک خسارت، به شخص ثالث زیان دیده پرداخت می کند، که شامل پرداخت پول نقد، بازسازی، جایگزینی و تعمیرات است.

در موارد بیمه اصل غرامت بدین صورت است که نخست به موجب این اصل، بیمه‌گر متعهد به جبران خسارتی می شود که بر اثر وقوع حادثه مورد بیمه بر اموال بیمه‌گذار در بیمه اموال و بر اشخاص در بیمه مسئولیت وارد گردیده است؛ از همین رو جبران خسارت می بایست زیان‌دیده را در وضعیتی که پیش از وقوع حادثه داشته، قرار دهد. درواقع، خسارت وارده بایستی به طور کامل و به گونه ای مطلوب جبران گردد.

دوماً اینکه جبران نبایستی مسبب افزایش دارایی زیان‌دیده گردد و بیمه هیچ وقت نباید به منبع انتفاع برای زیان‌دیده تبدیل شود.

خسارت در معنای حقوقی به ضرری گفته می شود که به دیگری یا خود شخص وارد می‌ گردد. این ضرر کاملاً مشخص و معلوم و قابل اندازه‌گیری می باشد. در بیمه‌های مسئولیت عموماً همین مفهوم، کاربرد دارد، تنها در پوشش شخص بیمه‌گزار کلمه ی غرامت مورد استفاده قرار می گیرد. غرامت یعنی مبلغی قراردادی که در ازای زیان وارده به خود شخص پرداخت می گردد. این مبلغ بر اساس قرارداد بین بیمه‌گزار و بیمه‌گر تعیین شده و تابع قانون مجازات اسلامی نمی باشد. برای قانون‌مند کردن شیوه محاسبه‌ی آن، آیین‌نامه‌ی بیمه‌ی حوادث تدوین گردیده است، آیین‌نامه‌ی شماره‌ی ۸۴ در این مورد حاکم است.

فرق بین خسارت و غرامت

• خسارت از جانب شاکی خصوصی (مدعی خصوصی) مطالبه می گردد، اما غرامت نقدی (جزای نقدی) را دادستان مطالبه می کند.
• پرداخت جزای نقدی (غرامت)، شخصی می باشد، پس در صورتی که مجرم پیش از پرداخت آن فوت کند از وراث او قابل مطالبه نخواهد بود، اما خسارت از وراث قابل مطالبه است.
• خسارت بر طبق اصول کلی مطالبه می گردد؛ یعنی هرکس موجب ضرر و زیان دیگری شود، بر طبق اصول کلی حقوق مدنی بایستی آن را جبران کند، اما مطالبه غرامت نیازمند متن خاص قانونی بوده و در متن قانون باید لزوماً عناصر تشکیل دهنده جرم مشخص شده و غرامت به عنوان مجازات پذیرفته شده باشد.