شکایت ضامن از دریافت کننده وام

پیش از ورود به بحث، لازم است در خصوص عقد ضمان کلیاتی را بیان کنم و به اثر ضمان بین ضامن و مضمون له و مضمون علیه بپردازیم. عقد ضمان به عقدی اطلاق می شود که شخصی در برابر طلبکار و با موافقت او دین و طلب دیگری را به ذمه می گیرد. با توجه به تعریف فوق به فردی که تعهد به ادای دین می کند ضامن، به طلبکار مضمون له و به بدهکار مضمون عنه یا مدیون اصلی گفته می شود.

ضمانت کردن ناظر به مواردی است که شرط مباشرت وجود نداشته باشد و قائم به شخص نباشد چون عملی که قائم به شخص باشد فقط همان فردی می تواند تعهد خود را ادا کند.  اگر ضمان بدون قید و شرطی منعقد شود و اثر آن انتقال دین باشد، ضمان مضمون عنه بری می شود و دین برضمه ضامن قرار می گیرد.

ضمان نقل ضمه به ضمه

در عقد ضمانت ممکن است تعدد ضامنین داشته باشیم. به این معنا که چند ضامن از دین یک مضمون عنه، ضمانت کنند. در این حالت که چند نفر ضامن فردی می شوند، ضمانت هریک که مضمون له (طلبکار) قبول کند، صحیح است و ذمه ی سایر ضامنین بری می شود.

اعسار ضامن

تمکن مالی در عقد ضمان شرط نمی باشد؛ اما اگر طلبکار (مضمون له) در زمان انعقاد عقد ضمان جاهل به معسر بودن و عدم تمکن مالی ضامن باشد، می تواند عقد ضمان را فسخ کند؛ لیکن اگر این معسر بودن پس از عقد ضمان ایجاد شود، طلبکار (مضمون له) نمی تواند عقد را فسخ کند.

نکته حائز اهمیت در این بخش ورشکسته شدن بدهکار می باشد. در قانون ما ورشکسته فقط به افراد تاجر اطلاق می شود و افراد غیرتاجر، چنانچه تمکن مالی خود را از دست بدهند، ورشکسته نمی گوییم بلکه این افراد باید درخواست اعسار خود را بدهند، چنانچه بدهکار تاجر باشد و ورشکسته شود و ضامنی از او ضمانت کند، شخص طلبکار فقط می تواند اصل بدهی خود را از ضامن بگیرد. این حکم یک استثناء بر اصل محسوب می شود چرا که براساس رای وحدت رویه شماره ۱۵۵ مورخ 14/12/1347  از تاریخ توقف شخص تاجر او از پرداخت خسارات تاخیر معاف می باشد و چون شخص ورشکسته معاف به شود به تبع آن ضامن ورشکسته نیز معاف می شود.

شرایط ضامن شدن برای دریافت وام از بانک

چنانچه شخصی بتواند ضامن دیگری در پرداخت وام بانکی باشد باید برخی از شرایط قانون را دارا باشد:

1- اهلت ضامن

2- ضامن باید وضعیت مالی مطلوبی داشته باشد تا چنانچه مضمون مضمون عنه از پرداخت وام خودداری کرد، ضامن توانایی پرداخت وام او را داشته باشد. ملاک وضعیت مالی مطلوب ضامن را بانک وام دهنده تغیین می کند.

3- ضامن نباید بدهکار بانک باشد.

4- ضامن نباید ضامن وام بانکی چند مضمون عنه باشد.

5- ضامن باید شاغل یا بازنشسته ی رسمی باشد.

6- هم اشخاص حقیقیی و هم اشخاص حقوقی می تواند ضامن شوند.

7- ارائه چک و سفته توسط ضامن به بانک وام گیرنده.

شرط اخیر مبنی بر این است که چنانچه وام گیرنده و ضامن از پرداخت وام امتناع ورزند بانک بتواند مطالبات خود را از طریق چک و برگشت زدن آن وصول کند.

شکایت ضامن از وام گیرنده ی وام بانکی

چنانچه وام گیرنده از پرداخت اقساط خود امتناع ورزد بانک مطالبات خود را از ضامن دریافت می کند و آن هم از طریق مسدود کردن حساب بانکی ضامن می باشد. بحث شکایت ضامن از وام گیرنده در این مرحله آغاز می شود، یعنی زمانی که بانک حداقل یک قسط از طلب خود را از ضامن اخذ کرده باشد.

ماده 709 قانون مدنی در این باره مقرر می دارد: «ضامن حق رجوع به مضمون‌ عنه ندارد مگر بعد از اداء دین ولی می تواند در صورتی که مضمون ‌عنه ملتزم شده باشد که در مدت معینی برائت او را تحصیل نماید و مدت مزبور هم منقضی شده باشد رجوع کند.»

• مرحله اول: ابتدا ضامن باید دادخواستی علیه وام گیرنده تنظیم کند و مدارکی دال بر اینکه وام گیرنده از پرداخت بدهی خود امتناع کرده و بانک مطالبات خود را از ضامن دریافت کرده ضمیمه کند. (از جمله مدارک می توان به قرارداد ضمانت، درخواست بانک به پرداخت وام، فیش پرداختی از جانب ضامن و… اشاره کرد)

نمونه دادخواست مطالبه وجه توسط ضامن از مضمون عنه ( بدهکار اصلی):

خواهان: ……….(مشخصات ضامن)

اقامتگاه: ……….

شماره ملی: ……..

خوانده: ……….(مشخصات مضمون عنه )

اقامتگاه: …………

شماره ملی: ……….

خواسته:

1- مطالبه وجه به مبلغ …. ریال بابت موضوع ماده ۷۰۹ قانون مدنی (ایفای دین توسط ضامن) به انضمام تمام خسارت های دادرسی.

2- بدوا درخواست تامین خواسته با ایداع خسارت احتمالی.

دلایل و مستندات :

رونوشت قرارداد عقد ضمان در بانک

رونوشت سند ایفای دین خوانده

اظهارنامه شماره ……………..

شرح دادخواست

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان …….

با سلام و عرض ادب

احتراما به استحضار می رساند اینجانب …………… (خواهان) در مورخ ……………… به درخواست خوانده با مراجعه به بانک ………………… اقدام به ضمانت خوانده محترم آقای ………………. جهت اخذ تسهیلات به شماره …………… به مبلغ …………… ریال نمودم. حال خوانده محترم به دلیل عدم پرداخت تمام اقساط تسهیلات و گذشت سررسید و حال شدن دین، بانک طی اقدام از طریق اجرای ثبت علیه اینجانب بعنوان ضامن خوانده، اقدام به استیفای مبلغ …… ریال بابت اصل طلب و جریمه دیرکرد نموده است که رونوشت سند ایفای دین ضم این دادخواست تقدیم حضور است.

همچنین اینجانب طی ارسال اظهارنامه شماره…. اداء دین را به خوانده اعلام و از ایشان درخواست نمودم تا خسارت های ایجاد شده را جبران نماید که متاسفانه خوانده هیچ اقدام موثری در این باب انجام نداده است. نهایتاً اینجانب با تقدیم این برگ دادخواست از محضر دادگاه محترم به استناد مواد ۶۸۴ و ۷۰۹ و ۷۱۶ قانونی مدنی، تقاضای محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ ……… با احتساب تمام خسارت های دادرسی و بدوا درخواست تامین خواسته به استناد بند “د” ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی با ایداع خسارت احتمالی مورد استدعاست.

• مرحله دوم: دادگاه، وام گیرنده را احضار می کند تا بدهی خود را به ضامن بپردازد.

در صورت امتناع از حضور وام گیرنده و چنانچه وام گیرنده عذر موجهی برای عدم حضور خود نداشته باشد، حکم جلب وی صادر می شود.

• مرحله سوم: چنانچه وام گیرنده از پرداخت بدهی خود به ضامن ممانعت ورزد دادگاه حکم تامین خواسته صادر می کند و اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول وام گیرنده به نفع ضامن ضبط می شود.

پس از طی شدن مراحل فوق الذکر، ضامن می تواند مطالبات خود را از وام گیرنده وصول کند، اما روند دادرسی ممکن است به طول انجامد؛ لذا بهترین تدبیر این است که ضامن پیش از اینکه از وام گیرنده ضمانت به عمل آورد، به اندازه ی مبلغ وام از وام گیرنده چک یا سفته اخذ کند تا چنانچه وام گیرنده از ادای مطالبات خود امتناع ورزد، ضامن بتواند با اجرا گذاشتن و یا برگشت زدن چک به حقوق مالی خود دست پیدا کند. اما نکته حائز اهمیت در خصوص اخذ چک از وام گیرنده تاریخ صدور چک می باشد، زیرا چنانچه چک بدون تاریخ صادر شود یا تاریخ آن حقیقی نباشد، وام گیرنده تحت پیگرد قانونی قرار نمی گیرد.