ضمانت اجرای مدنی و کیفری نفقه زن

به موجب قانون مدنی، به محض انعقاد عقد نکاح بین طرفین، رابطه ‌ی زوجیت به وجود آمده و بر همین اساس، زن و مرد حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر پیدا می ‌کنند. یکی از این تکالیف، نفقه می باشد که به محض وقوع عقد، مرد مکلف به پرداخت آن می ‌شود. اگر چه در […]
ضمانت اجرای مدنی و کیفری نفقه زن

به موجب قانون مدنی، به محض انعقاد عقد نکاح بین طرفین، رابطه ‌ی زوجیت به وجود آمده و بر همین اساس، زن و مرد حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر پیدا می ‌کنند. یکی از این تکالیف، نفقه می باشد که به محض وقوع عقد، مرد مکلف به پرداخت آن می ‌شود.

اگر چه در قانون مدنی و كيفری ايران نسبت به پرداخت نفقه تاكيد بسياری شده است تا مردان ملزم به پرداخت حق و حقوق شرعی و قانونی همسر خود باشند، اما در مواردی نيز به آنها اجازه داده شده است كه از پرداخت آن خودداری كنند، به موجب ماده 1108 قانون مدنی، هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظايف زوجيت امتناع كند، مستحق نفقه نخواهد بود.

ضمانت اجرای مدنی عدم پرداخت نفقه به زوجه

ضمانت اجرای مدنی عدم پرداخت نفقه به زوجه، صریحاً در مواد 1111، 1112 و 1129 قانون مدنی ذکر شده است.

ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی بیان می دارد: «زن می ‌تواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.»

ماده ۱۱۱۲ قانون مدنی مقرر می دارد: «اگر اجرای حکم مذکور در ماده قبل ممکن نباشد مطابق ماده ۱۱۲۹ رفتار خواهد شد.»

و همچنین ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی اذعان می دارد: «در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجرای حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می‌ تواند برای طلاق به حاکم ‌رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق می ‌نماید. ‌همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.»

بنابراین طبق مواد فوق الذکر، ضمانت اجرای مدنی عدم پرداخت نفقه از جانب زوج و الزام او در ابتدای امر، توسط دادگاه صورت می پذیرد و در صورتی بنا به دلایلی این الزام واقع نشود، زوجه می تواند از همسر خود طلاق بگیرد.

نکته حائز اهمیت این است که اگر زوجه محجور باشد، نمی تواند شخصاً در خصوص عدم پرداخت نفقه از جانب همسر خود اقامه دعوی کند، بلکه نیاز به اذن ولی یا قیم دارد. ولی قیم می توانند خود رأساً به نمایندگی از محجور اقامه دعوی کنند.

در حالت فوق الذکر تنها حق طلاق به زن داده می شود و نکاح دوم مرد، قابل ابطال از طرف همسر اول نمی باشد.

ضمانت اجرای کیفری

به موجب ماده 642 قانون مجازات اسلامی: «هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب ‌النفقه امتناع نماید، دادگاه‌ او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می‌ نماید. مطابق ماده 727 همین قانون جز با شکایت شاکی تعقیب انجام نمی شود و با گذشت شاکی خصوصی، دادگاه می تواند در مجازات مرتکب تخفیف دهد یا با رعایت موازین شرعی از تعقیب مجرم صرف نظر نماید.»

نفقه از چه زمانی به زن تعلق می گیرد؟

  • زمانی که عقد دائم باشد: که طبق ماده 1106 قانون مدنی در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است. بنابراین در عقد موقت نفقه به زوجه تعلق نمی گیرد و بر اساس ماده 1113 قانون مدنی، مگر این ‌که در عقد موقت، نفقه شرط شده باشد یا عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
  • در زمان تمکین کامل زن از مرد: زیرا از جمله وظایفی که بر اساس شرع و قانون بر عهده زن و مرد قرار دارد تمکین کردن می باشد، تمکین تکلیفی یک طرفه نیست بلکه دوجانبه می باشد که بر عهده زن و مرد قرار دارد و یکی از تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر این است که از یکدیگر تمکین کنند. به موجب ماده 1108 قانون مدنی: «هرگاه زن بدون مانع شرعی از ادای وظایف زوجیت خودداری کند مستحق نفقه نخواهد بود.»

در زمان عده طلاق رجعی زن مستحق نفقه خواهد بود، مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد. در عده وفات هم طبق اصلاحات اخیر قانون مدنی، زن حق نفقه دارد. در سایر عده ها زن حق نفقه ندارد، مگر اینکه زن حامله باشد و آن هم از شوهر خود باشد که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.

 

نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

خدمات مرتبط

پروژه های مرتبط