نحوه استعلام ازدواج سابق

تدلیس یا فریب در ازدواج چیست؟

هنگامی که دو نفر تصمیم به ازدواج می­گیرند، ممکن است یکی از طرفین برای جلب رضایت طرف مقابل، موضوعات و مسائل مهمی را از دیگری مخفی کند و طرف مقابل را فریب دهد. در قوانین اسلامی به این کار تدلیس می­گویند.

یکی از مسائل مهمی که امکان دارد یکی از طرفین از دیگری پنهان نماید این است که مرد یا زن، ازدواج سابق خود را از طرف مقابل مخفی کند.

تدلیس کلمه ­ای عربی است و معنای لغوی آن، فریب دادن و پنهان کردن موضوعی می­باشد. در اصطلاح حقوقی به اعمالی تدلیس می­گویند که باعث فریب طرف معامله گردد، کارهایی نظیر: مخفی کردن عیب یا تظاهر به داشتن صفت خاصی که در حقیقت ندارد.

تدلیس علاوه بر معاملات، امکان دارد در ازدواج نیز صورت گیرد، بدین شکل که یکی از طرفین ازدواج، خود را دارای تحصیلات عالیه یا صاحب اموال خاص معرفی نماید، در حالی که حقیقت نداشته باشد، یا اعلام کند که مجرد است و سابقه ازدواج نداشته، در صورتی که در گذشته ازدواج کرده باشد. این ها از مصادیق تدلیس می­باشند.

همانطور که بیان شد یکی از مصادیق تدلیس این است که شخص، ازدواج قبلی خود را پنهان کرده باشد، حال سوال این است که چگونه می­توان از ازدواج قبلی مطلع شد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که می­توان برای استعلام ازدواج سابق از گواهی تجرد استفاده کرد که در ادامه تفضیل به آن می­پردازیم.

استعلام ازدواج قبلی (گواهی تجرد)

نداشتن سابقه ازدواج مرد یا زن، مسئله­ای است که بسیار حائز اهمیت است به گونه ای که امکان دارد انتخاب همسر و ازدواج بر مبنای آن صورت گیرد.

بعضی از افراد با ترس از اینکه گفتن حقیقت و اطلاع طرف مقابل از ازدواج سابق، موجب عدم تمایل طرف مقابل به ازدواج با آنها شود، از طرق گوناگونی، نظیر جعل شناسنامه یا اعمال متقلبانه و یا استفاده از امکان حذف ازدواج قبلی از شناسنامه با طلاق در دوران عقد، ازدواج سابق خود را از طرف مقابل مخفی می­کنند.

همچنین به سبب آنکه ازدواج موقت در شناسنامه افراد ثبت نمی­گردد، مخفی کردن این نوع از ازدواج هم برای افراد امکان پذیر است؛ از همین رو و با توجه به اهمیت این مسئله برای برخی اشخاص در تصمیم به ازدواج، راه قانونی برای اطلاع از ازدواج یا عدم ازدواج قبلی طرف مقابل، درخواست دریافت استعلام سابقه ازدواج طرف مقابل یا گواهی تجرد را از وی است.

لازم به ذکر است که تنها صاحب شناسنامه می­تواند، درخواست گواهی تجرد داشته باشد. در این گواهی قید می­گردد که فرد مورد نظر قبلا ازدواج نکرده و سابقه ازدواج ندارد یا در صورت ازدواج به دلایلی نظیر: فسخ نکاح، طلاق، انقضا یا بذل مدت در ازدواج موقت جدا شده است.

مدارک مورد نیاز برای استعلام سابقه ازدواج

• اصل و کپی کلیه صفحات شناسنامه
• اصل و کپی کارت ملی
• پرداخت هزینه طبق تعرفه مشخص شده
• استعلام اینترنتی سابقه ازدواج

اشخاص جهت سهولت کار می­توانند از راه مراجعه به سامانه ثبت احوال و کلیک بر گزینه خدمات الکترونیکی، فرم درخواست گواهی تجرد را تکمیل نموده و به صورت الکترونیکی برای سازمان ثبت احوال ارسال و شماره پیگیری اختصاصی خود را دریافت نمایند.

در مرحله­ی بعد و پس از بررسی درخواست، افراد می­توانند با مراجعه به سامانه ثبت احوال، در قسمت صفحه پیگیری با وارد کردن شماره پیگیری، وضعیت رسیدگی به درخواست خود را مشاهده نمایند. پس از صدور گواهی تجرد و مشاهده پیام صدور گواهی در صفحه پیگیری، افراد می­توانند شخصاً یا توسط وکیل با همراه داشتن مدارک مورد نیازی که ذکر شد، به مرکز مربوطه مراجعه کنند و گواهی تجرد را تحویل بگیرند.

پس افراد می­توانند پیش از ازدواج، از طرف مقابلشان، درخواست گواهی تجرد داشته باشند و یا دریافت گواهی تجرد را به عنوان شرط ازدواج قرار دهند. حتی با وجود اینکه استعلام سابقه ازدواج تنها از جانب خود شخص امکان پذیر است، افراد می­توانند شرط تجرد را در سند ازدواج قید نمایند تا اگر در آینده مشخص شد که طرف مقابل، سابقه ازدواج داشته، بتواند از تدلیس وی شکایت کند.

شایان ذکر می­باشد که در ازدواج موقت، فقط هنگامی که در محضر به ثبت رسیده باشد، امکان استعلام وجود دارد. هرچند در صورت عدم امکان استعلام هم، چنانچه پس از ازدواج، مشخص شود یکی از طرفین عقد موقت داشته، شامل تدلیس شده و امکان اقدام حقوقی برای طرف مقابل با عنوان تدلیس وجود دارد.

ضمانت اجرای مدنی تدلیس در ازدواج

ماده 1128 قانون مدنی، به بیان ضمانت اجرای تدلیس از نظر حقوقی پرداخته است، این ماده بیان می کند: «هرگاه در یکی از طرفین، صفت خاصی شرط گردیده باشد و پس از عقد، مشخص شود که او فاقد آن وصف مقصود بوده است، برای طرف مقابل ‌حق فسخ ایجاد می شود، چه اینکه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متباینا بر آن واقع شده باشد.»

ضمانت اجرای کیفری تدلیس در ازدواج

مطابق ماده 647 قانون مجازات اسلامی اصلاحی ۱۳۹۹، تدلیس در ازدواج جرم می­باشد، این ماده بیان می­کند: «در صورتی که هریک از زوجین پیش از عقد ازدواج، طرف خود را با امور واهی مثل: داشتن تحصیلات عالی، شغل و سمت خاص، تمکن مالی، موقعیت اجتماعی، تجرد و نظایر آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر کدام از آن ها صورت گیرد، مرتکب به حبس تعزیری از سه ماه تا 1 سال محکوم خواهد شد.»

بر اساس نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه در سال 1400 این ماده شامل عقد موقت هم می­گردد. شایان ذکر است که تدلیس هنگامی ضمانت اجرای کیفری دارد که تدلیس کننده، شخصاً طرف مقابل را فریب داده باشد، تدلیسی که توسط اشخاص ثالث انجام گیرد، قابل مجازات نخواهد بود.