افراد در برخی از مشاغل با فشار و تنش های مختلف فیزیکی و روانی زیادی مواجه می شوند. این فشارها، سلامت آنان را از جنبههای مختلفی تحت تاثیر قرار میدهد؛ از آنجایی که مشاغل سخت و زیان آور، فشار بیشتری نسبت به فشار مشاغل نرمال بر کارگران وارد می کنند، دولت با هدف جبران این زیان ها، مزایایی را برای اشخاص مشغول به کار در این حرفهها در نظر گرفته است که تحت عنوان سختی کار شناخته میشود.
کارگران باید برای بهره مندی از این مزایا، درخواست خود را از طریق سامانه مربوطه، ثبت نموده تا در کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استانی، مورد بررسی قرار گیرد.
مفهوم مشاغل سخت و زیان آور
به موجب تبصره 2 اصلاحی ماده 76 قانون تامین اجتماعی: «کارهای سخت و زیان آور، کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیتهای طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با بکارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.»
تشخیص مشاغل سخت و زیانآور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در اینتبصره به موجب آییننامهای خواهد بود که حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
مشاغل سخت و زیان آور به دو گروه الف و ب تقسیم بندی می گردند:
گروه الف: مشاغل این گروه هرچند ماهیتی سخت و زیان آور دارند، با این حال با در نظر گرفتن تمهیدات ایمنی و بهداشتی، میتوان سختی ها و عوارض ناشی از این مشاغل را به صورت کامل حذف یا تا حدودی کم کرد.
گروه ب: از میزان سختی و عوارض مشاغل این گروه، حتی با در نظر گرفتن تمهیدات ایمنی، بهداشتی و فنی کم نخواهد شد. چنانچه کارفرما این تدابیر را در نظر بگیرد، فقط مقدار کمی از سختی و زیان آوری آن کم خواهد شد.
به عنوان نمونه، کار در معدن، مراکز روان درمانی، مشاغل درگیر با تجهیزات دارای ارتعاش و اشعه، مراکز با آلودگی صوتی بالا، زندان ها و ندامتگاه ها، از مشاغل سخت و زیان آور هستند.
خدمات سازمان تامین اجتماعی برای کارگران مشاغل سخت
سازمان تامین اجتماعی خدماتی را برای حمایت از کارکنان مشاغل سخت و زیان آور، ارائه میدهد. این خدمات عبارتند از:
- بیمه تأمین اجتماعی:
بیمه تأمین اجتماعی برای پوشش هزینه های درمانی، بیماری، مرگ و میر و نیز پوشش هزینه های خانواده در صورت فوت کارکنان در نظر گرفته میشود.
- بیمه حوادث کاری:
بیمه حوادث کاری برای پوشش هزینه های درمانی و بیماری هایی می باشد که در نتیجه کار در محیطهای خطرناک و زیان آور رخ می دهند.
- بیمه بازنشستگی:
بیمه بازنشستگی را جهت پوشش هزینه های بازنشستگی کارکنان در آینده در نظر می گیرند.
- خدمات درمانی:
خدمات درمانی رایگان و یا با هزینه کمتر برای کارکنان مشاغل سخت و زیان آور فراهم شده است.
- کمکهای مالی:
سازمان تامین اجتماعی برای کارکنان مشاغل سخت که به دلیل بیماری یا حوادث کاری قادر به ادامه کار خود نباشند، کمک های مالی را فراهم می نماید.
- بازنشستگی پیش از موعد:
کارکنان این گونه مشاغل، بعد از 20 سال سابقه کار متوالی یا 25 سال سابقه کار متناوب، میتوانند درخواست بازنشستگی کنند.
تعداد روزهای مرخصی بیشتر، ساعات کاری کمتر و ممنوع بودن اضافهکاری در مشاغل سخت و زیانآور از دیگر مزایای و خدمات بیمه تامین اجتماعی است. ساعت کار کارگران این گونه مشاغل، حداکثر شش ساعت در روز و مجموعاً، 36 ساعت در هفته می باشد که در مقایسه با ساعت کار قانون کار برای دیگر کارگران، کمتر است.
چگونگی استعلام سختی کار
در قانون جهت تشخیص سختی و زیان آور بودن مشاغل معیارهایی در نظر گرفته شده است. وجود عوامل فیزیکی (وجود سروصدای زیاد، وجود گرد و غبار)، عوامل شیمیایی (آلایندههای شیمیایی، بخارات مضر) و عوامل بیولوژیکی (تماس با ویروسها و باکتریها) از جمله این معیار ها هستند.
در صورتی که شدت این عوامل و مدتی که کارکنان در معرض آن قرار میگیرند، بیش از حد مجاز باشد، مشاغل کارکنان در این محیطها جزو مشاغل سخت و زیان آور محسوب می شوند.
اشخاص میتوانند با تکمیل سابقه بیمه مورد نیاز در سامانه سختی کار ثبت نام کنند. البته بهتر است برای اطمینان از آدرس اینترنتی سایت ثبت نام سختی کار هر استان به اداره کار همان استان مراجعه کنند. متقاضیان درخواست سختی کار، بعد از ثبت نام در سامانه کد رهگیری سختی کار دریافت می کنند که پیگیری درخواست سختی کار با این کد صورت می گیرد. بعد از بررسی درخواست در کمیته سختی کار استان مربوطه در صورت تایید، به سازمان تامین اجتماعی ارسال خواهد شد.
چنانچه با رای کمیته سختی کار تایید نگردد، کارکنان میتوانند برای پیگیری اعتراض به سختی کار از طریق همین سامانه یا اداره کار اقدام به اعتراض کنند. اگر با درخواست سختی کار افراد موافقت شد، آن ها میتوانند جهت بازنشستگی پیش از موعد به ترتیب زیر اقدام کنند:
محاسبه سوابق بیمه و شرایط سنی
افراد جهت اطلاع از سابقه بیمه میتوانند به سازمان تامین اجتماعی محل سکونت، کارگزاریهای تامین اجتماعی و سامانه تامین اجتماعی مراجعه نمایند.
احتمال اینکه دو نوع بیمه برای بیمه شدگان رد شده باشد وجود دارد. این دو بیمه عبارتند از:
- سابقه بیمه عادی
- سابقه بیمه سختیکار
افراد باید سوابق مربوط به سختی کار را جمع نموده و در عدد یک و نیم ضرب کنند و بعد، با سوابق بیمه عادی جمع کنند. عدد به دست آمده، میزان سابقه کاری آنهاست.
سپس با بررسی شرایط سنی و میزان سابقه کاری خود میتوانند نسبت به درخواست بازنشستگی پیش از موعد اقدام کنند.
شرایط بازنشستگی برای مردان عبارت است از:
- 50 سال سن و 30 سال سابقه بیمه
- 60 سال سن و 20 سال سابقه بیمه
- 35 سال سابقه پرداخت بیمه (بدون شرط سنی)
شرایط بازنشستگی برای زنان عبارت است از:
- 45 سال سن و 30 سال سابقه بیمه
- 55 سال سن و 20 سال سابقه بیمه
- 35 سال سابقه پرداخت بیمه (بدون شرط سنی)
- 20 سال سابقه کار و 42 سال سن (حقوق بازنشستگی با 20 روز محاسبه و پرداخت می شود)
نظرات کاربران