اقرارنامه

اقرارنامه: زمانی که یک دعوای حقوقی یا کیفری، بعد از طی نمودن مراحل شکایت در دادگاه صالح، مطرح می­شود، طرفین دعوا می­بایست ادله اثبات خود در مقام دفاع یا دعوا را ارائه نموده تا دادگاه، بتواند بر طبق آن تصمیم گیری کند و رای مقتضی و شایسته را صادر نماید.

اقرارنامه یکی از مواردی است که طرفین دعوای حقوقی یا کیفری می توانند در مقام دفاع یا دعوا به محکمه ارائه نمایند. لازم به ذکر است که این اقرار نامه، فقط در صورتی مورد قبول دادگاه قرار می­گیرد که از شرایط اعتبار اقرار نامه برخوردار بوده و بر اساس قواعد و ضوابط مخصوص این امر، تنظیم گردیده باشد.

اقرارنامه چیست؟

برای پاسخ به این سوال که اقرارنامه چیست، نخست مفهوم اقرار را از منظر قانونی، مورد بررسی قرار می­دهیم. قانون مدنی، اقرار را در زمره ادله اثبات دعوا دانسته و در ماده 1259 در تعریف آن بیان می­دارد:

“اقرار، عبارت از اخبارِ به حقی است برای غیر، بر ضرر خود.” بر طبق این ماده، نتیجه می­گیریم که هرگاه فردی از حقی که به نفع دیگری و به ضرر خودش باشد، خبر دهد، عمل حقوقی اقرار، انجام شده است و خبر داده شده به نفع دیگری در زمره ادله اثبات کننده دعوا، قرار می­گیرد.

اقرار، می تواند به صورت شفاهی یا کتبی انجام گیرد؛ هنگامی که فردی، عمل اقرار را به صورت کتبی و به موجب یک سند رسمی یا عادی انجام دهد، به آن سند کتبی عادی یا رسمی، اقرار نامه می­گویند.

با توجه به توضیحات داده شده، در پاسخ به این سوال که اقرارنامه چیست؟ بایستی بیان داشت که اقرار نامه، یک سند کتبی عادی یا رسمی بوده که به موجب آن، فردی از حقی به نفع دیگری و به ضرر خودش، خبر می­دهد و به شرطی دارای اعتبار خواهد بود که مطابق شرایط تنظیم انواع اقرار نامه، تنظیم گردیده باشد.

انواع اقرارنامه

اقرار نامه­ ها را می توان از لحاظ شیوه تنظیم و موضوعاتی که می توان نسبت به آن ها اقرارنامه تنظیم نمود، تقسیم بندی کرد که انواع آن عبارتند از:

• انواع اقرار نامه از لحاظ شیوه تنظیم

اقرارنامه عادی یا دستی: اقرارنامه دستی یا عادی، یکی از انواع اقرار نامه بوده که بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و بدون حضور مامور صلاحیت دار، بین طرفین آن، تنظیم گردیده است.

اقرارنامه محضری یا رسمی: این نوع اقرارنامه ، یکی دیگر از انواع اقرار نامه است که با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و در حضور مامورین صلاحیت دار، تنظیم گردیده است.

• انواع اقرار نامه از لحاظ موضوع

اقرار نامه ابرا یا بذل مهریه: به موجب این اقرار نامه، زوجه حقی که بر مهریه دارد را نسبت به شوهر خود، بذل یا ابرا نموده و اذعان می­دارد که هیچ ادعایی در رابطه با آن نخواهد داشت.

اقرار نامه زوجیت: استفاده از این اقرارنامه در مواردی است که ازدواج زن و مرد در دفاتر ازدواج ثبت نشده و قصد اقدام به ثبت مشخصات یکدیگر در اسناد سجلی خود را دارند. به موجب ماده 23 قانون ثبت احوال، در این گونه موارد، وجود یک اقرارنامه محضری، ضروری است.

اقرارنامه واگذاری ملک: با استناد به این نوع از انواع اقرار نامه، فردی که دارای وکالت بلاعزل در فروش یک ملک است، در محضر حضور یافته و اقرار می­کند که ملک را به خریدار، فروخته است و حق هرنوع اعتراض و ادعا را نیز از خود، سلب و ساقط می­کند.

اقرارنامه ارتکاب جرم: این اقرار نامه هنگامی تنظیم می­گردد که فردی، مرتکب یا متهم به یک جرم شده و در دادسرا یا دادگاه، کتباً اقرار به ارتکاب آن جرم کرده و بدین ترتیب می­تواند در صورت صلاحدید قاضی پرونده از تخفیف در مجازات نیز بهره مند شود.

لازم به ذکر است که اقرار نامه بر اساس موضوع، انواع گوناگونی دارد که در این بخش، ما فقط به چند مورد از پرکاربرد­ترین آن ها اشاره کرده­ایم.

شرایط تنظیم اقرارنامه

به دلیل آنکه تنها اقرارنامه­ای اعتبار دارد که بر اساس شرایط تنظیم مورد نظر قانون گذار تنظیم گردیده باشد، در این قسمت از مقاله در رابطه با شرایط تنظیم انواع اقرارنامه صحبت می­کنیم که به دو گروه شرایط عمومی و اختصاصی، تقسیم می شوند که عبارتند از:

• شرایط عمومی تنظیم اقرارنامه

نویسنده اقرارنامه بایستی بالغ، عاقل، قاصد و مختار باشد؛ بدین ترتیب، اقرار مجنون، صغیر، غیر قاصد و فرد مکره به موجب اقرارنامه، غیرقابل قبول است.

در صورتی که موضوع اقرارنامه، یک مسئله مالی باشد، اقرار کننده باید رشید بوده و سفیه نباشد. همچنین در امور مالی، اقرار­کننده در اقرار نامه، نباید مفلس یا ورشکسته باشد.

اقرار در اقرار نامه، نباید معلق باشد یا در مورد اموری که بر حسب قانون، صحیح نیست یا عقلاً و عادتاً، امکانپذیر نیست، باشد.

مقرله یا شخصی که نسبت به وی اقرار صورت می­گیرد، باید مشخص باشد و مجهول نباشد.

• شرایط اختصاصی تنظیم اقرارنامه

شرایط اختصاصی تنظیم اقرارنامه دستی یا عادی: اقرار نامه بایستی امضا، مهر و یا اثر انگشت طرفین را داشته باشد و در صورت امکان، دو شاهد، ذیل آن را امضا کرده باشند.

شرایط اختصاصی اقرارنامه رسمی یا محضری: اقرارنامه می بایست توسط مامور صلاحیت­دار دفترخانه اسناد رسمی، تنظیم گردیده باشد.

شیوه تنظیم اقرارنامه

شیوه تنظیم انواع اقرارنامه به صورت زیر می­باشد:

• شیوه تنظیم اقرار نامه دستی به این شکل است که اقرار کننده با استفاده از یک دست­نویس یا فرم­های از پیش آماده موجود در رابطه با موضوع اقرار نامه، آن را تنظیم نموده و بعد از درج موضوع اقرار نامه و شرح آن، اقرار­کننده، ذیل آن را امضا، مهر یا اثر انگشت می­کند. همچنین در صورت امکان از دو شاهد که در مجلس تنظیم اقرارنامه، حضور داشته­اند یا برای این مسئله، فراخوانده شده­اند نیز خواسته می­شود که ذیل آن را امضا کرده و یا مهر یا اثر انگشت بزنند.
• شیوه تنظیم اقرار نامه رسمی یا محضری، این­گونه است که اقرار کننده به یکی از دفاتر اسناد رسمی، مراجعه نموده و بعد از ارائه مدارک لازم از قبیل مدارک هویتی و مدارک مربوط به موضوع اظهارنامه، ذیل اظهارنامه تنظیمی توسط دفترخانه را امضا نموده و یا انگشت و مهر کرده که به این ترتیب به آن، رسمیت داده می شود.