آیا خالکوبی و تتو کردن جرم است؟

خالکوبی چیست؟

یکی از مسائلی که افراد زیادی، به خصوص جوانان درگیر آن هستند، خالکوبی يا تاتو می باشد. کلمه «tattoo» برای اولین بار در سال 1777 میلادی در مدارک نمایان گردید که به معنای تصاویر رنگی بر سطح بدن تعریف شد. به طور کلی، منظور از تتو، نقش هایی بوده که با سوزن یا دستگاه تتو و با جوهر های دائمی و طول عمر بالا، بر روی بدن اشخاص، نقاشی و تصویر گری می شوند.

سابقه خالکوبی در ایران

خالکوبی در کشور ما به دوران بسیار قدیم باز می گردد که بیشتر در میان زنان، پهلوانان و اوباش جاهل مرسوم بوده است. روش خالکوبی با تفاوت کم در همه جای ایران یکسان بوده است. نخست، نقش را با سوزنی بر پوست حک می کردند تا کمی خون بیاید، سپس ماده ی رنگی را بر روی زخم قرار می دادند تا به تدریج جذب پوست شود. زنان اغلب برای زیباتر شدن خالکوبی می کردند.

از نظر برخی از جوانان و نوجوانان طبقه پایین اجتماع، خالکوبی نشانه ای از ورود به دوران مردی و مردانگی بوده است؛ چراکه به عقیده آنان، تحمل درد سوزناک سوزن هایی که پشت سر هم در پوست انسان فرو می رود، نشان دهنده بی باکی و مردانگی است. از این رو، در بیشتر زندان ها که محل بزهکاران است و زور بازو و بی باکی، نقش زیادی در حفظ شخص در برابر گزند زندانیان دیگر را دارد، خالکوبی و تتو کردن، شیوع زیادی دارد.

امروزه گرایش زنان به خالکوبی افزایش پیدا کرده است. این گرایش روز افزون زنان به خالکوبی و تتو، صرفاً مد است یا می تواند به صرف لذت بردن از این کار صورت گیرد. اما به طور کلی، در جامعه ای همچون کشور ما، این مسئله، دلایل متفاوتی دارد.

حکم خالکوبی در قانون

خالکوبی داشتن در جامعه ما امر پسندیده ای نبوده و صورت موجهی نیز ندارد و امری قبیح محسوب می شود.

اما، قانون مجازات و دیگر قوانین کیفری در مورد تتو و یا همان خالکوبی، ساکت هستند و هیچ حکمی برای داشتن خالکوبی یا انجام آن برای دیگران، در نظر گرفته نشده است.

ماده 2 قانون مجازات اسلامی در تعریف جرم بیان می دارد: «هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است، جرم محسوب می‌شود.»

بنابراین، داشتن خالکوبی یا انجام آن برای دیگری، در قانون مجازات، ممنوع نبوده و فقط امکان دارد، اشخاصی که خالکوبی های غیر مجاز، مانند نمادهای شیطان پرستی، زنان برهنه و یا هر طرحی که عفت و اخلاق عمومی را جریحه دار کند، داشته باشند، با استناد به ماده 638 قانون مجازات اسلامی، به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم شوند؛ این مسئله در صورتی تحقق می یابد که خالکوبی در قسمت هایی از بدن که در معرض دید است، انجام شده باشد. بنابراین، به سبب جریحه دار شدن عفت عمومی و نه به صرف خالکوبی داشتن، شخص به مجازات حبس یا شلاق، محکوم می گردد.

ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی بیان می دارد: «هر کس علنا در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴)‌ ضربه شلاق محکوم میگردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نمی‌باشد ولی عفت عمومی را جریحه‌دار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

نکته: تشخیص مجاز یا غیر مجاز بودن طرح تتو و اینکه موجب جریحه دار شدن عفت عمومی شده یا خیر، با قاضی پرونده است و در قانون یا آیین نامه ها، طرح های تتو به طرح تتو مجاز و غیر مجاز، تقسیم بندی نشده اند.

تتو در سربازی

داشتن تتو، چه در موقعیت سربازی و چه در موقعیت های دیگر، جرم محسوب نمی شود. تنها تاثیری که خالکوبی می تواند در سربازی افراد بگذارد، این است که آن ها با بعضی از معافیت های دائم یا موقت یا معافیت از رزم، روبرو می شوند. به این صورت که اگر هنگام مراجعه مشمولین برای معاینات پزشکی اعزام به خدمت، خالکوبی های بیش از حد و غیر متعارفی بر روی بدن شخص دیده شود، امکان دارد که وی را برای بررسی سلامت روان به کمیسیون های پزشکی، ارجاع دهند.

در صورتی که کمیسیون پزشکی، تشخیص دهد که مشمول، از سلامت روانی کامل، برخوردار نیست و تتو های زیاد و نامتعارف او را نوعی خودزنی یا تمایل به آزار دادن بدن و جسم لحاظ کند، امکان دارد رأی به معافیت دائم او یا معافیت از مواردی نظیر رزم، دهد.

تأثیر تتو در تمدید گواهینامه

صرف داشتن تتو، مانع گرفتن یا تمدید گواهینامه نیست. لیکن، در مواردی که داشتن تتو های زیاد و غیر متعارف، از نظر کمیسیون روانپزشکی، نشان دهنده ی نبود سلامت کامل روانی شخص باشد، امکان دارد که فرد با ممنوعیت دائم از داشتن گواهینامه یا عدم تمدید آن و یا تمدید برای مدت کوتاه، روبرو شود؛ چرا که عامل انسانی، نقش مهمی در تصادفات دارد و بعضی از بیماری های روانی، در رانندگی تأثر گذار هستند و موجب بروز حادثه و تصادف می شوند. از این رو، در صورت مشاهده خالکوبی های نامتعارف در جایی نظیر سر و صورت، ممکن است شخص به کمیسیون روانپزشکی، ارجاع داده شده تا سلامت و یا عدم سلامت روان او، بررسی شود.

تتوهای ممنوعه در ایران

همانگونه که ذکر شد در هیچ قانون یا آیین نامه ای به صراحت از طرح تتو مجاز و غیر مجاز صحبت نشده است و نمی توان اذعان کرد که چه خالکوبی هایی ممنوعه و یا غیر ممنوعه هستند.

لیکن، می توان گفت، تتو هایی که عفت عمومی را جریحه دار کنند، تبلیغ یک فرقه منحرف یا تبلیغ علیه نظام یا تصاویری مستهجن، نظیر اندام برهنه زنانه یا مردانه، جزو تتو های ممنوعه به شمار می روند.