شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد

فرزند خواندگی

فرزند خواندگی یا تبنی آن است که شخص یا اشخاصی، دیگری را که فرزند طبیعی او نمی باشد به فرزندی خود بپذیرد. فرزند خواندگی در صورتی که به رسمیت شناخته شده باشد، نوعی قرابت ایجاد می کند قرابتی که صرفاً حقوقی است نه طبیعی، به عبارت دیگر با قبول فرزندخواندگی قانون یک رابطه مصنوعی پدر فرزندی یا مادر فرزندی بین دو نفر ایجاد می کند.

با توجه به تعریف بالا، فرزندخوانده در واقع فرزند حکمی پذیرندگان بوده و انتساب وی به خانواده جدید، امری کاملاً مجازی خواهد بود.

تفاوت فرزند واقعی و فرزند حکمی

تفاوت فرزند واقعی و فرزند حکمی یا ظاهری در این است که پیوند موجود مابین فرزند حقیقی و پدر و مادر وی پیوندی طبیعی است و رابطه حقوقی که بین آنها برقرار است، هرگز از بین نخواهد رفت، اما پیوند بین فرزند و پدر و مادر خوانده به آن محکمی نیست و عواملی نظیر انحلال خانواده و … بسته به سیاست قانونگذار ممکن است، رابطه حقوقی موجود را زایل کند.

شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد

زنان مجرد در ایران اگر بخواهند، کودکی را به فرزند خواندگی قبول کنند 2 شرط (عمومی و اختصاصی) باید داشته باشند.

شروط عمومی: ماده 6 قانون حمایت از کودکان و جوانان بی سر پرست و بد سر پرست، تصریح می دارد، فردی که می خواهد سرپرستی را قبول کند، باید شروط ذیل را دارا باشد:

الف – تقیّد به انجام واجبات و ترک محرمات؛
ب – عدم محکومیت جزائی موثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی؛
ج – تمکن مالی؛
د – عدم حجر؛
ه – سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی؛
و – نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل؛
ز – صلاحیت اخلاقی؛
ح – عدم ابتلاء به بیماری ‌های واگیر و یا صعب ‌العلاج؛
ط – اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

شروط اختصاصی: 1) طبق ماده ۵ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌ سرپرست و بدسرپرست، زنان مجرد فقط می توانند، سرپرستی دختران را بر عهده بگیرند؛ 2) نداشتن فرزند، یکی دیگر از این شروط می باشد، اما در موارد استثنایی و با موافقت دادگاه خانواده در صورت وجود فرزند، زن می تواند کودک دیگری را نیز به سرپرستی قبول کند؛ 3) تمکن مالی مادران مجرد نیز حائز اهمیت می باشد و زنان مجرد باید مدارک اثباتی در خصوص تمکن مالی تمکن مالی خود را به مرکز بهزیستی مربوط ارائه دهند.

شرایط زنانی که پس از فرزند خواندگی ازدواج کنند

اگر زن مجردی بعد از آنکه سرپرستی کودکی را قبول کرد، از دواج کند، حکم فرزندخواندگی باطل می شود و پس از برسی صلاحیت همسر او از سمت سازمان بهزیستی در صورت تایید صلاحیت مجدد، حکم فرزند خواندگی صادر می شود.

مراحل فرزند خواندگی

گام اول: بارگزاری مدارک متقاضی در سامانه ی ملی فرزند خواندگی. این مدارک عبارت اند از: 1) تصویر صفحات اول و دوم شناسنامه؛ ۲) حکم سرپرستی آزمایشی از مراجع قضایی؛ 3) گواهی عدم سوء پیشینه کیفری؛ 4) گواهی سلامت جسم و روان از پزشکی قانونی؛ 5) مدارک مربوط به تمکن مالی؛ ۶) گواهی عدم اعتیاد؛ 7) برگه سلامت پزشکی در خصوص عدم ابتلا به بیماری های واگیردار و صعب العلاج.

گام دوم: بررسی شرایط فرزند خواندگی برای زنان مجرد که آیا واجد صلاحیت های لازم هستند یا خیر.

گام سوم: گذراندن دوره ی آزمایشی، دوره ی آزمایشی و فرزند خواندگی 6 ماه می باشد. در این بازه ی زمانی مدد کاران اجتماعی چندین بار از منزل خانم بازدید می کنند و صلاحیت های مربوط را بررسی می کند، اگر در این بازه ی زمانی خانم صلاحیت های لازم را نداشته باشد، فرزند را نمی تواند به فرزند خواندگی قبول کند.

گام چهارم: صدور شناسنامه، پس از اتمام بازه ی 6 ماهه  اگر مادر، تمام صلاحیت های لازم را دارا باشد، دادگاه حکم قطعی را صادر می کند و خانم می تواند برای کودک با مشخصات خود شناسنامه بگیرد.

گام نهایی: نظارت، پس از صدور حکم قطعی کودک تا زمانی که به ۵ سال برسد، مددکاران بهزیستی حداقل ۲ بار در سال وضعیت کودک و خانم را به طور حضوری بررسی می کنند.

انحلال شرایط سرپرستی

ماده 25 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست در این باره بیان می دارد: «حکم سرپرستی، پس از اخذ نظر کارشناسی سازمان، در موارد زیر فسخ می‌شود:
الف – هر یک از شرایط مقرر در ماده (6) این قانون منتفی گردد.
ب – تقاضای سرپرست منحصر یا سرپرستان در صورتی‌که سوء رفتار کودک یا نوجوان برای هر یک از آنان غیر قابل تحمل باشد.
ج – طفل پس از رشد با سرپرست منحصر یا سرپرستان توافق کند.
د- مشخص شدن پدر یا مادر یا جد پدری کودک یا نوجوان و یا وصی منصوب از سوی ولی قهری در صورتی که صلاحیت لازم برای سرپرستی را ولو با ضم امین یا ناظر از سوی دادگاه، دارا باشند.»

سرپرستی چندین کودک

به موجب ماده 7 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست، درخواست‌کنندگان نمی‌ توانند بیش از دو کودک یا نوجوان را سرپرستی نمایند، مگر در مواردی که کودکان یا نوجوانان تحت سرپرستی، اعضای یک خانواده باشند.

صدور حکم سرپرستی

مطابق ماده 14 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست، دادگاه در صورتی حکم سرپرستی صادر می ‌نماید که درخواست‌کننده سرپرستی بخشی از اموال یا حقوق خود را به کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تملیک کند. تشخیص نوع و میزان مال یا حقوق مزبور با دادگاه است. در مواردی که دادگاه تشخیص دهد، اخذ تضمین عینی از درخواست‌کننده ممکن یا به مصلحت نیست و سرپرستی کودک یا نوجوان ضرورت داشته باشد، دستور اخذ تعهد کتبی به تملیک بخشی از اموال یا حقوق در آینده را صادر و پس از قبول درخواست‌کننده و انجام دستور، حکم سرپرستی صادر می‌کند.

تکالیف سرپرست

به موجب ماده 17 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست، تکالیف سرپرست نسبت به کودک یا نوجوان از لحاظ نگهداری، تربیت و نفقه، با رعایت تبصره ماده 15 (تبصره – در صورتی‌که دادگاه تشخیص دهد، اعطای سرپرستی بدون اجرای مفاد این ماده به مصلحت کودک یا نوجوان می‌باشد به صدور حکم سرپرستی اقدام می‌کند) و احترام، نظیر تکالیف والدین نسبت به اولاد است. کودک یا نوجوان تحت سرپرستی نیز مکلف است نسبت به سرپرست، احترامات متناسب با شان وی را رعایت کند.