مفاصا حساب چیست؟

اصطلاح مفاصا حساب در بسیاری از مفاهیم مرتبط با آموزش حسابداری، قراردادها و امور مالی استفاده می شود.

تعریف مفاصا حساب

مفاصا حساب، سندی می باشد که بعد از رسیدگی به حساب یک شخص یا مودی مالیاتی، به او داده می شود که به منزله تسویه حساب است. به بیان دیگر، مفاصا حساب به سندی گفته می شود که در تاریخ مشخصی، بعد از رسیدگی به حساب شخص، داده می شود و بعد از دریافت و اخذ سند مفاصا حساب، رقم های مربوط به قبل، تسویه شده محسوب می گردند.

معنای لغوی مفاصا، تسویه کردن است. چنانچه قراردادی وجود داشته و مدت آن به اتمام رسیده باشد، می توان بعد از اتمام موضوع قرارداد، تمامی حساب و کتاب های مربوطه را تسویه کرده و مفاصا حساب را درخواست کرد. در واقع، دریافت مفاصا حساب بعد از اتمام قراداد و یا در موارد دیگری که دریافت انواع مفاصا حساب پیش بینی گردیده است، نشان دهنده آن است که تا هنگام تاریخ دریافت مفاصا حساب، همه حساب ها، تسویه شده اند و درآمد و هزینه های صورت گرفته، با یکدیگر تطابق دارند. در زبان انگلیسی به مفاصا حساب، account settling یا Checkout می گویند که همان معنای تسویه کردن حساب را دارد.

از مفاصا حساب در زمینه های گوناگونی جهت حسابرسی استفاده می شود تا از این راه، تسویه حساب به طور دقیق تر صورت گیرد و درآمدها و هزینه ها، سازماندهی و مدیریت گردند، مثل مفاصا حساب شهرداری.

قراردادهای مشمول مفاصا حساب

کلیه ‌قراردادهایی که در حوزه‌های مختلف حقیقی و حقوقی میان طرفین منعقد می شود، شامل مفاصا حساب بوده و بایستی حتماً تسویه حساب‌های این قرارداد‌ها با توجه به قوانین مفاصا حساب صورت گیرد.

انواع مفاصا حساب

انواع گوناگونی از مفاصا حساب وجود دارد که می توان در زمینه های مختلفی استفاده کرد. انواع مفاصا حساب به صورت زیر هستند که در ادامه به توضیح آن ها خواهیم پرداخت:

• مفاصا حساب مالیاتی
• مفاصا حساب خودرو
• مفاصا حساب نقل و انتقال سهام
• مفاصا حساب ملک
• مفاصا حساب ارزش افزوده
• مفاصا حساب بیمه
• مفاصا حساب شهرداری

مفاصا حساب مالیاتی: به تسویه حساب بدهی مالیاتی، مفاصا حساب مالیاتی می گویند. مودیان مالیاتی، موظفند که صورت سود و زیان و اظهارنامه مالیاتی را به سازمان مالیات ارائه دهند. پس از ارائه مدارک لازم توسط مودی و بررسی‌های لازم در سازمان مالیات، مبلغ بدهی مالیاتی اعلام خواهد شد. مودی مکلف است، این بدهی را تسویه نماید. از این رو، بایستی صورت‌ حساب بدهی‌ های خود را دریافت کند. مودی مالیاتی تنها ۵ روز کاری برای پرداخت بدهی، پس از مشخص کردن مقدار آن و تایید صحت اطلاعات، مهلت دارد.

مفاصا حساب خودرو: بعضی از مشاغل مربوط به خودروهای مسافربری، باری، سنگین و نیمه سنگین و …، مشمول پرداخت مالیات خودرو بوده و بعد از تعیین میزان مالیات خودرو و تسویه آن، می توانند مفاصا حساب مالیاتی خودرو دریافت کنند.

مفاصا حساب ملک: هرگونه رهن، اجاره و خرید و فروش ملک به تسویه حساب مالیاتی نیاز دارد که برای پرداخت آن باید استعلام و بررسی‌های لازم صورت گیرد. مدارکی که جهت دریافت اسناد و پرداخت مفاصا حساب ملک، باید ارائه شوند، عبارتند از:

• کپی سند مالکیت
• نامه دفترخانه
• مداراک شناسایی خریدار
• مدارک شناسایی فروشنده
• مبایعه نامه دارای کد رهگیری‌
• گواهی پایان کار ساختمان
• صورت مجلس تفکیکی
• آدرس دقیق ملک مورد نظر به همراه کد پستی

مفاصا حساب ارزش افزوده: این تسویه حساب چند برگه بوده که گواهی می کند، یک کسب و کار یا سازمان، بدهی مالیاتی ندارد. مشمولین مالیات بر ارزش افزوده، در انتهای هر فصل ۱۵ روز فرصت دارند تا اظهارنامه مالیاتی خود را به دست اداره مالیات بر ارزش افزوده رسانده و آن را پرداخت کنند. در صورت عدم تسویه بدهی در موعد مقرر، مسئول ذی ربط این اشخاص را مکلف می کند تا همه بدهی های مالیاتی خود را همراه با جریمه بپردازند تا مفاصا حساب را برای آنان صادر نماید و به امضا برساند.

مفاصا حساب مربوط به نقل و انتقال سهام: از دیگر انواع مفاصا حساب بوده که به موجب آن، انتقال دهنده سهام، بعد از نقل و انتقال آن، مشمول پرداخت مالیات می شود و بعد از پرداخت مالیات، می تواند گواهی مفاصا حساب مالیاتی مربوط به نقل و انتقال سهام را دریافت نماید.

مفاصا حساب شهرداری: برگه‌ای است که شهرداری‌ های مناطق مختلف آن را صادر می‌کنند. بر اساس این برگه بایستی مشخص شود که ملک مورد معامله هیچ گونه بدهی به شهرداری ندارد. این بدهی ‌ها شامل عوارض نوسازی، پسماند و موارد دیگر بوده که باید تسویه شده باشند. برگه‌های مفاصا حساب به صورت سالیانه تنظیم و برای صاحبان املاک ارسال می گردند.

در زمان انتقال املاک تجاری در دفترخانه، مفاصا حساب شهرداری را نیز  باید به عنوان یکی از مدارک مورد نیاز، ارائه کرد. بر طبق اطلاعات ارائه شده در برگه مفاصا حساب شهرداری، مشخص می گردد که ملک مذکور، عوارض یا بدهی به شهرداری دارد یا خیر.

مفاصا حساب بیمه تامین اجتماعی: این تسویه حساب‌ها بایستی بر طبق مواد ۳۷ و ۳۸ قانون تامین اجتماعی صورت گیرند. برای تسویه حساب بیمه، باید نامه مربوطه تهیه و ارائه گردد که در آن تمام فاکتورهای مالی و گزارش‌های تسویه حساب با بیمه ذکر می‌ شود.

کارفرمایان در قراردادهای پیمانکاری یا غیر پیمانکاری، موظفند که بعد از اتمام کار، این گواهی را اخذ کنند.

روش های دریافت مفاصا حساب مالیاتی

برای دریافت مفاصا حساب باید بر اساس روش های زیر عمل کنید:

هنگام پرداخت اصل مالیات، بایستی گواهی پرداخت را به اداره مالیات تحویل داده و در ازای آن رسید دریافت شود.

پس از دریافت رسید، باید جهت دریافت گواهی مفاصا حساب، درخواست دهید. این درخواست باید به صورت کتبی باشد و به اداره مالیات تحویل داده شود. در متن این درخواست باید صدور برگه قطعی مالیات برای شما و اینکه خواهان بخشودگی مالیاتی هستید، ذکر شود.

به موجب ماده 235 قانون مالیات های مستقیم: «اداره امور مالیاتی مکلف است نسبت به مودیانی که بدهی مالیاتی قطعی خود را پرداخت نموده‌اند حداکثر ظرف پنج روز از تاریخ وصول ‌تقاضای مودی مفاصا حساب مالیاتی تهیه و به مودی تسلیم کند.»