هنگامی که والدین به دلیل طلاق و یا به هر دلیل دیگری، از یکدیگر جدا زندگی کنند، حضانت فرزند به یکی از آنان واگذار میشود و دیگری حق ملاقات با فرزند را خواهد داشت. در کشور ما، حق ملاقات حقيقي براي والد غيرحاضن به رسميت شناخته شده است و پدر و مادر ميتوانند بر شیوه انجام آن توافق نمایند، در غير اين صورت دادگاه تصميمگیری ميكند.
گاهی، بعضی از والدین، مانع ملاقات فرزند توسط والد دیگر میشوند، اما باید توجه داشت که مسئله بسيار مهم و تأثيرگذار در سلامت رواني كودكان، موضوع حق ملاقات والد غيرحاضن با كودك میباشد.
عدهای از فقها معتقدند چنانچه یکی از والدین مانع ملاقات دیگری با کودک شود، از سویی مسبب قطع رحم خواهد شد و از مسلمات شرع، حرمت قطع رحم است و از سوی دیگر، ممانعت از ملاقات موجب اضرار به والد غیرحاضن و فرزند میگردد.
لازم به ذکر است که حق ملاقات، تنها مربوط به پدر و مادر نیست، بلکه از باب صله رحم، به نیاز عاطفی کودک نیز مربوط میشود، بنابراین حتی توافق والدین برای اسقاط این حق، به دلیل آنکه منافات با حقوق مسلم کودک دارد، قابل پذیرش نیست.
ملاقات در لغت به معنی دیدار و رویارویی است. در فقه عامه و امامیه و قوانین کشورهای اسلامی از جمله قانون خانواده در الجزایر و قانون ملاقات در مصر، از کلمات ملاقات، زیارت و رویت برای بیان حق ملاقات فرزند با والد غیرحاضن استفاده میشود.
کودکان علاوه بر نیازهای مادی، دارای نیازهای عاطفی نیز هستند که باید تأمین و حمایت شود. کودک برای تامین نیازهای عاطفی و روانی خود به وجود پدر و مادر نیاز دارد. طلاق، نباید موجب بروز مشکل در این زمینه برای کودک شود. والدی که حضانت فرزند را بر عهده دارد، نباید مانع ملاقات فرزند با والد دیگر شود و آنها را از دیدار یکدیگر محروم کند. ممانعت از دیدار والدین، احساسات کودکان را جریحه دار کرده که این مسئله به مصلحت فرزند نخواهد بود .
ماده 1174 قانون مدنی، در رابطه با حق ملاقات با فرزند، بیان میدارد: «در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر، ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمیباشد، حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آنها در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است».
مبنا و ملاک اصلی دادگاه برای تصمیمگیری در رابطه با این موضوع، رعایت مصالح کودک است. ملاکهایی که محاکم جهت تعیین زمان و مکان و مدت ملاقات در نظر میگیرند، با توجه به شرایط خاص هر خانواده، متفاوت است. برای این امر باید به وضعیت خاص کودک نظیر جنس، سن، سلامت، بیماری، معلولیت ذهنی یا جسمی و وضعیت خاص والد غیرحاضن از نظر اخلاقی، سوءپیشینه، حسن یا سوءشهرت، اشتغال، آزاد یا در حبس بودن، سلامت جسمی و روانی، معلولیت، اقامت یا عدم اقامت در یک منطقه و توانایی مالی توجه کرد تا تصمیم دادگاه واقع بینانه و عادلانه بوده و قابلیت عملی شدن داشته باشد.
در قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 در مورد حضانت فرزند، سیاستهایی پیشبینی شده است و فصل پنجم این قانون، به نام حضانت و نگهداری اطفال است.
جهت جلوگیری از چالش هایی که امکان دارد برای والدین در رابطه با ملاقات فرزند ایجاد شود، در قانون، مواردی در نظر گرفته شده است تا به واسطه آن، حق ملاقات با فرزند برای طرف دیگر حفظ شود.
ماده 42 قانون حمایت از خانواده در این رابطه اذعان میدارد: «صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شدهاست، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر این که دادگاه، آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذیحق، این امر را اجازه دهـد. دادگاه درصـورت موافقت با خـارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی‌نفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون، تامین مناسبی اخذ می‌کند.»
بر طبق متن ماده فوق، پدر یا مادری که حضانت فرزند با اوست، نمی تواند او را از محل حضانت خارج کند، مگر این که این امر با اجازه دادگاه، انجام شده باشد.
بر اساس ماده 41 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391: «هرگاه دادگاه تشخیص دهد توافقات راجع به ملاقات، حضانت، نگهداری و سایر امور مربوط به طفل برخلاف مصلحت اوست یا در صورتی که مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند و یا مانع ملاقات طفل تحت حضانت با اشخاص ذیحق شود، می تواند در خصوص اموری از قبیل واگذاری حضانت به دیگری یا تعیین شخص ناظر با پیشبینی حدود نظارت وی با رعایت مصلحت طفل، تصمیم مقتضی اتخاذ کند.»
ماده 54 قانون حمایت از خانواده بیان میدارد: «هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذیحق شود، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم میشود.»
به موجب ماده 40 قانون حمایت از خانواده: «هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل، استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین، تا زمان اجرای حکم، بازداشت میشود.»
در این زمینه، حقوقدانان نظرات متفاوتی با یکدیگر دارند. برخی از آنان معتقدند که ملاقات کودک توسط هریک از والدین، اگرچه به کلمه حق بیان گردیده است، به نظر میرسد که حکم باشد، اما به طور مسامحه حق نامیده شده و از حقوق غیرقابل اسقاط میباشد. بنابراین، هیچیک از والدین نمیتواند حق ملاقات فرزند خود را اسقاط کند و یا مورد صلح در مقابل عوض قرار دهد.
طلاق طلاق نکوهیده ترین حلالی است که خداوند متعال برای بندگانش قرار داده است و آن را به عنوان...
تعویق صدور حکم به این معنا می باشد که دادگاه تعقیب متهم را شروع و مجرمیت او را احراز کرده، ا...
ضابطین دادگستری مامورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات قوه قضائیه (مقام قضائی) برای کشف جرم، ...
شفعه در لغت به معنای ضمیمه کردن است و فردی که از این حق برخوردار است با منظم کردن حصه ی فروخ...
یکی از مهم ترین روابط حقوقی بین پزشک و بیمار این است که پزشک باید در قبال معالجه بیمار از تم...
نظرات کاربران