نکاح منقطع چیست ؟

نکاح منقطع

نکاح منقطع یا صیغه که به آن متعه نیز گفته می شود، یکی از اقسام نکاح شرع اسلامی می باشد که موجب به عقد هم درآمدن زن و مرد تا مدت مشخصی می شود که در نتیجه به یکدیگر محرم می شوند. بنابراین این نکاح، مدت زمان مشخصی دارد و در طی این مدت هر نوع رابطه ای میان زن و مرد از لحاظ قانونی و شرعی بلامانع می باشد.

نکاح موقت از ویژگی های فقه شیعه می باشد. اساسی ترین وصف نکاح موقت تعیین بازه ی زمانی است. خواه مدت نکاح موقت 99 سال باشد، خواه 2 ماه یا 3 ساعت، اگر زن و مردی اراده ی اصل نکاح را داشته باشند، اما مدت تعیین نکنند، طبق ماده 1076 قانون مدنی، محمول بر عقد نکاح دائم است.

شرایط صحت نکاح منقطع

برای صحت نکاح منقطع، شرایطی باید وجود داشته باشد که عبارتند از:

• در کلیه عقود، چه نکاح دائم و چه منقطع، انعقاد عقد بایستی با رضایت و قصد طرفین انجام شود؛
• نکاح منقطع می بایست مدت زمان مشخصی داشته باشد، وگرنه باطل است؛
• در نکاح منقطع باید مهریه مشخص گردد.

نفقه در نکاح منقطع

نفقه شامل تمامی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن نظیر خانه، البسه، خوراک، وسایل خانه، هزینه های درمانی و بهداشتی و… است، که در عقد نکاح دائم، مرد وظیفه دارد به زن بپردازد و در صورت عدم پرداخت آن برای زن حق طلاق ایجاد می شود. اما در عقد منقطع، پرداخت نفقه به زن الزامی نیست، بنابراین عدم پرداخت نفقه از سوی مرد سبب ایجاد هیچ حقی برای زن نمی گردد؛ مگر اینکه در زمان عقد، پرداخت نفقه شرط شده باشد.

به عبارتی در عقد نکاح موقت فقدان الزام قانونی به تادیه نفقه وجود دارد. در عقد دائم، هم اصل نفقه و هم اجزاء آن به حکم قانون است، اما در عقد موقت، نه اصل نفقه و نه اجزای آن به حکم قانون است؛ بلکه یا با توافق طرفین است یا تعهد به دادن نفقه که به 2 صورت امکان پذیر می باشد، که عبارتند از:

1. تعهد به پرداخت نفقه به صورت صریح؛
2. تعهد به پرداخت نفقه به صورت ضمنی.

نفقه فرزندان در عقد موقت

نفقه فرزند، مانند نفقه زن شامل همه ی نیازهای روزانه فرزند می باشد که پدر یا جد پدری وظیفه دارد پرداخت کند و تفاوتی ندارد که فرزند حاصل عقد دائم باشد یا منقطع، در هر صورت پدر مکلف به پرداخت نفقه به فرزند خود است.

مهریه در عقد موقت

مهریه دینی می باشد که مرد از هنگام انعقاد عقد نکاح وظیفه دارد به زن بپردازد، بنابراین تعیین مهریه در عقد موقت، الزامی است و عدم تعیین آن باعث ابطال نکاح منقطع می گردد، اما این مسئله در عقد دائم، الزامی نیست و طرفین می توانند در هر زمانی پس از نکاح، مقدار مهریه را مشخص کنند.

ارث در عقد موقت

در عقد نکاح موقت، بین زوجین رابطه ی وراثت نداریم. رابطه وراثت در عقد دائم حکم قانون است و به محض اینکه صیغه عقد جاری شود، رابطه وراثت نیز جاری می­شود؛ مگر در موارد استثنایی نظیر عقد متصل به مدت و … .

نکته­ ی حائز اهمیت این است که حتی اگر زوجین در عقد نکاح موقت، شرط صریح یا ضمنی کنند که رابطه وراثت وجود داشته باشد، باز هم ارث بری ممکن نیست، زیرا وراثت شرطی نیست که با وجود شرط محقق شود، بلکه وراثت حکمی است، یعنی جزء قواعد آمره محسوب می­شود و توافق یا شرط خلاف آن صحیح نیست.

لزوم ثبت واقعه نکاح منقطع

نکاح، عملی شرعی بوده که موجب محرم شدن زن و مرد به یکدیگر می شود و از نظر قانونی امری صحیح می باشد، ولی برای اینکه مشکلی برای افراد به وجود نیاید، قانون گذار ثبت رسمی واقعه نکاح را در نکاح دائم الزامی می داند و در صورت ثبت نکردن آن مجازاتی برای مرد در نظر گرفته است، ولی در عقد موقت ثبت نکاح الزامی نیست؛ مگر اینکه فرزندی به دنیا بیاید که در این صورت ثبت واقعه نکاح منقطع، الزامی خواهد بود.

توافقی بودن حدود رابطه­ ی زوجین

هنگامی که نکاح دائم منعقد می ­شود، اقتضا ذاتی نکاح دائم اباحه استمناع می باشد، بدین معنی که زوجین از جسمانیت یکدیگر بدون قید و شرط لذت ببرند، اما در عقد نکاح موقت، حدود روابط زوجین می ­تواند مشخص شود. اگر در نکاح موقت، حدود مشخص شود و زوج از آن حدود تعدی کند، زوجه را مستحق مهرالمثل می­ کند، از آن حدی که توافق کرده ­اند، بیشتر مستحق می­ شود.

اتمام نکاح منقطع

همان گونه که ذکر شد در عقد موقت، نکاح مدت زمان دارد و بعد از آن رابطه زوجیت از بین می رود، بنابراین باید به این نکته توجه کرد که در نکاح منقطع هیچ گونه طلاقی اعم از بائن یا رجعی وجود ندارد و این عقد فقط با گذشت مدت زمان نکاح و یا بذل مدت توسط مرد به پایان می رسد. لازم به ذکر است، که مرد این حق را دارد که مدت زمان باقی مانده در نکاح منقطع را به همسرش ببخشد یا به عبارتی بذل کند تا نکاح پایان پذیرد.

عده در ازدواج موقت

عده مدت زمانی می باشد که زن وظیفه دارد، پس از طلاق و یا بعد از فوت همسرش نگه دارد و در این مدت نمی تواند به عقد شخص دیگری درآید و یا رابطه جنسی برقرار کند، بنابراین مدت زمان عده در عقد نکاح منقطع در صورت بذل مدت یا پایان مدت نکاح دو مرتبه پاکی قاعدگی می باشد و اگر همسر او فوت کند، باید چهار ماه این مدت را رعایت نماید، همچنین اگر زن باردار باشد، این مدت تا پایان دوران بارداری خواهد بود.