چک سرقتی و نحوه اثبات سرقت چک

چک سرقتی

چک یکی از کاربردی ترین شیوه های پرداخت بوده و نقش بسزایی در مبادلات مالی بین افراد جامعه دارد و به شکل گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد . با این وجود، ناآگاهی از جزئیات حقوقی و قانونی مرتبط با چک ، برخی اوقات موجب ایجاد مشکلاتی برای صادر کننده ، دارنده و ظهرنویسان چک می گردد و دعاوی حقوقی مهمی را به دنبال می آورد که گاهی مسبب محکومیت های کیفری نیز می شود .

از آن جایی که چک مانند وجه نقد و اسکناسی می باشد که در صورت وجود شرایط لازم ، بانک مکلف به پرداخت آن است، گاهی به سرقت می رود که در این شرایط، دارنده یا ذی نفع چک بایستی به روشی از سوء استفاده از آن پیشگیری کند.

جرم سرقت چک

امروزه چک نقش قابل توجهی در پرداخت های مالی بین افراد دارد . چنانچه چک سفید امضا صادر گردیده باشد و یا فاقد امضا باشد، امکان دارد که چک دزدیده شود و به دلیل آنکه این نوع چک ها در حکم پول نقد می باشند، هر شخصی که آن را در دست داشته باشد می تواند با مراجعه به بانک، وجه چک را نقد نماید. همین ویژگی چک است که امکان سرقت آن را به وجود می آورد. هر چند با وجود راه اندازی سامانه صیاد و الزامی شدن ثبت چک در آن، امکان سرقت چک کاهش پیدا کرده است .

سرقت چک مثل سرقت هر کالای دیگری جرم محسوب می شود و بر طبق قانون مجازات اسلامی با داشتن شرایط قانونی لازم برای احراز جرم سرقت، سارق یا دزد با تعقیب کیفری و مجازات روبرو می شود.

علاوه بر جرم سرقت چک، جرایم دیگری در رابطه با چک وجود دارد که ضرورت استفاده از راه های امن برای شیوه انتقال چک را ایجاد می کند؛ مثلاً چک نه به واسطه دزدیده شدن آن، بلکه به دلیل خیانت در امانت یا جعل شدن چک، مورد سوء استفاده قرار گیرد. هر کدام از عناوین ذکر شده، عنوان مجرمانه مخصوص به خود را دارند که در تعیین مجازات سوء استفاده از چک تاثیر می گذارند.

مجازات سرقت چک

سرقت دارایی های دیگران در قانون مجازات اسلامی جرم تلقی شده و با توجه به نوع سرقت ، مجازات متفاوتی برای سارقان به دنبال خواهد داشت. تقسیم بندی انواع سرقت اعم از حدی و سرقت تعزیری یا سرقت ساده و مشدد موجب می شود که نتوان مجازات جرم سرقت چک را به طور دقیق بیان نمود؛ زیرا مجازات جرم سرقت چک با توجه به وضعیت خاص سرقت چک تفاوت پیدا می کند .

ولی چنانچه چک توسط سارقان خیابانی دزدیده شده باشد، مطابق ماده ی 657 قانون مجازات اسلامی که بیان می کند هرکس مرتکب ربودن مال دیگری از راه کیف‌ زنی، جیب‌ بری و نظایر آن گردد، به حبس از یک تا 5 سال و تا 74 ضربه شلاق ‌محکوم خواهد گردید .

اعلام مفقودی چک به دروغ، جرم بوده و مجازات آن، همان مجازات صدور چک بلامحل یعنی حبس و ممنوعیت از داشتن دسته چک در مواردی که مبلغ چک بیش از پنج میلیون تومان است، خواهد بود.

در صورتی که چک دزدیده شده، سفید امضا باشد و مرتکب سرقت از آن سوء استفاده کند و آن را نقد نماید، به مجازات جرم سوء استفاده از سند سفید مهر یا سفید امضا محکوم خواهد گردید که این مجازات در ماده 673 قانون مجازات اسلامی مطرح گردیده است : ” هر کس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است و یا به هر روشی آن را به دست آورده ، سوء استفاده کند ، به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد ” .

همچنین سرقت چک امکان دارد به همراه جرم جعل هم رخ داده باشد. به عنوان نمونه، مبلغ چک بیشتر شده باشد و یا اینکه امضای دیگری در چک جعل گردیده باشد که در این حالت، مرتکب به غیر از جبران‌ خسارت وارده به حبس از 6 ماه تا 2 سال یا به جزای نقدی محکوم خواهد گردید .